شایع ترین علت ریزش مو " ریزش موی ارثی" می باشد که به آن "طاسی با الگوی ارثی" می گویند. ریزش موی ارثی یک بیماری محسوب نمی شود و یک روند طبیعی است که در اثر ترکیبی از ژنتیک، سطح هورمون و افزایش سن ایجاد می گردد. ریزش موی ارثی در زنان و مردان به شکل متفاوتی رخ می دهد و درمان آن نیز تقریبا متفاوت است. در صورتی که فرد مستعد ریزش موی ارثی باشد و برای جلوگیری از آن اقدام نکند، ریزش موها تا جایی ادامه پیدا می کند که به آن آلوپسی آندروژنیک (در زنان) و طاسی با الگوی مردانه (در مردان) می گویند و فرد بیشترین حجم موی خود را بدون هیچ بازگشتی از دست می دهد. این مقاله سعی دارد نگاه کاملتری در مورد ریزش موی ارثی، علت، علائم و راه های درمان و پیشگیری آن به شما ارائه دهد.
علت ریزش موی ارثی
ریزش موی ارثی در اثر وجود هورمونی بنام دی هیدروتستوسترون (DHT) و حساسیت |ژن ها به این هورمون ایجاد می شود. با افزایش سن مردان و زنان دچار ریزش مو شده و موهای آنها نسبت به دوره جوانی کم پشت تر می گردد اما درصد مردان در ریزش موی ارثی و طاسی بالتر از زنان است.
سن ریزش موی ارثی
ریزش موی ارثی در مردان از سن 20 و 30 سالگی آغاز می شود؛ اما در زنان اکثرا بعد از دوره یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی زیاد و کمبود هورمون زنانه شروع می شود. ژن های ارث برده شده از والدین بر میزان حساسیت پوست سر به هورمون دی هیدرو تستوسترون تأثیر می گذارد که باعث کوتاه شدن مرحله رشد موها می شود. فولیکول های مو نیز در پاسخ به این هورمون کوچکتر شده و متعاقباً موهای ریز و کمتری تولید می کند. با دامه این روند حساسیت به این نوع هورمون تستوسترون ریزش موها شدیدتر شده و به دو شکل "درخت کریسمس " و مدل"M" طاسی اتفاق می افتد.
هورمون دی هیدروتستوسترون چیست و در کدام مناطق بدن تولید می شود؟
دی هیدروتستوسترون (DHT-5a ، آندروستانولون یا استنولون) یک استروئید و هورمون جنسی است که در غده های جنسی رشد می کند. آنزیم 5- آلفاردوکتاز باعث تبدیل تستوسترون به DHT در بافتهای خاصی از جمله غده پروستات، وزیکولهای منی، اپیدیدیمیدها، پوست، فولیکولهای مو، کبد و مغز می گردد. آنزیم 5 آلفا ردوکتاز به واسطه کاهش پیوند دوگانه C4-5 تستوسترون است. نسبت به تستوسترون، DHT به طور قابل توجهی قوی تر است. در مردان آنزیم 5-AR مسئول تبدیل تستوسترون به DHT در پروستات و بیضه ها می باشد. بیش از 10 درصد از تستوسترون در حالت عادی به DHT تبدیل می شود. علاوه بر نقش آن به عنوان یک هورمون طبیعی، DHT به عنوان یک دارو استفاده شده است؛ به عنوان مثال در درمان سطح پایین تستوسترون در مردان.
ریزش موی ارثی در مردان چگونه رخ می دهد؟
در آقایان به علت اینکه سطح هورمون تستوسترون بیشت است؛ در نتیجه تبدیل آن به دی اچ تی بیشتر رخ می دهد و به همین دلیل از ریزش شدید موها از سنین جوانی یعنی 20 یا 30 سالگی به بعد در قسمت شقیقه و تاج شروع شده و به شکل M می ریزند. در پیشرفته ترین حالت از طاسی با الگوی مردانه فقط لبه مو از کنار گوشها تا پشت سر باقی می ماند.
تقریبا 67% زنان بعد از یائسگی دچار ریزش موی ارثی شده و کمتر از 50% زنان بعد از 65 سالگی موی کاملی دارند. بعد از دوره یائسگی سطح هورمون های زنانه مانند استروژن و پروژسترون به شدت کاهش می یابد و در نتیجه دی هیدروتستوسترون در بدن بیشتر شده و ریزش موی ارثی دیده می شود. ریزش موی ارثی در زنان در ابتدا به شکل نازک شدن مو و کند شدن سرعت رشد آغاز می شود و به علت کوچک شدن فولیکول مو رفته رفته موها در منطقه بالای سر به سمت وسط به شکل پراکنده و شاخه شاخه مانند درخت کریسمس شروع به ریزش می کنند. خوشبختانه ریزش مو در زنان در قسمت شقیقه و جلوی سر رخ نمی دهد و به همین علت از لحاظ ظاهری خیلی قابل دید نیست.
ریزش مو با علت ارثی تا چه زمانی ادامه پیدا می کند؟
ریزش موها در این نوع ریزش در صورتی که مراحل درمان و پیشگیری انجام نگردد به هیچ عنوان قطع نخواهد شد و طاسی سریعتر رخ خواهد داد.
آیا می دانید؟! 👴در مناطق کنار گوش ها و پشت سر گیرنده های تستوسترون وجود ندارند. به همین دلیل ریزش موی ارثی در این مناطق رخ نمی دهد و مردان و زنان در این مناطق دچار طاسی نمی شوند.همچنین در فلپ مو که یک نوع جراحی برای درمان کاشت مو است پزشکان یک لایه از منطقه پشت سر بریده و به جلوی سر بخیه می زنند.
👵👴باور اینکه ریزش موی ارثی از خانواده مادری به ارث برده می شود کاملا اشتباه است ؟!زیرا در ریزش موی آندروژنیک ژن های هر دو والدین موثرند چه از طرف مادر و چه از طرف پدر.
👪شدت ریزش موی آندروژنیک به الگوی مردانه و زنانه آن و همچنین به سابقه ابتدای افراد خانواده به این نوع ریزش مو بستگی دارد.
👦هرچه ریزش موی ارثی در سنین پائینتر رخ دهد شدت آن بیشتر شده و سریعتر رخ می دهد.
⌚️با استفاده از فیناستراید و محلول ریزش موی ارثی یعنی ماینوکسیدیل می توان ریزش موی ارثی را به تأخیر انداخت.
درمان ریزش موی ارثی
در هنگامی که علائمی مانند نازک شدن مو و ریزش مو به مقدار بالای 100 عدد در طول روز را مشاهده کردید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کرده تا از از دست دادن موهای خود پیشگیری کنید. اگر در خانواده پدری یا مادری خود طاسی یا ریزش موی ارثی را مشاهده می کنید و مشکلی مثل کمبود ویتامین، کمخونی، مشکل تیروئید و... ندارید، احتمال اینکه شما هم دچار این نوع ریزش مو شده اید، بالاست. اما در حالت کلی برای شروع درمان و پیدا کردن علت ریزش مو و راه درمان نیاز به گرفتن مشاوره از یک پزشک متخصص پوست و مو یا پزشک داروساز دارید. در ادامه به شما ترکیبات موثر در درمان ریزش موی ارثی را توضیح می دهیم.
بهترین داروهای درمان کننده ریزش موی ارثی
قرص فیناستراید
محلول ماینوکسیدیل
قرص فیناستراید و محلول ریزش مو ماینوکسیدیل بهترین داروی ریزش موی ارثی هستند که تاکنون شناخته شده اند و داروی اصلی برای درمان ریزش مو و به تأخیر انداختن آن هستند. بقیه محصولات تأثیر بخشی به میزان این دو ماده نداشته اند.
1)فیناستراید(PROPECIA):
فیناستراید از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون جلوگیری کرده و مانع تضعیف فولیکول مو می گردد.
✔️ مکانیزم اثر فیناستراید:فیناستراید داروی هورمونی مردانه است که مهار کننده هورمون آلفا ردوکتاز-5 می باشد. با مهار آنزیم آلفا ردوکتاز -5 که عامل تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون می باشد ریزش موها کمتر شده و موها دیگر به شکل نازک رشد نمی کنند.
✔️ طرز مصرف فیناستراید:فیناستراید دارای دوز 1 و 5 میلی گرم است که معمولا برای درمان و جلوگیری از ریزش موهای ارثی و هومونی در مردان با دوز 1 میلی گرم و تنها با تجویز پزشک بصورت روزانه 1 عدد مورد استفاده قرار می گیرد.
از دوزای بالای فیناستراید برای اختلالات پروستات و سرطان خوش خیم آن استفاده می گردد.
✔️ میزان اثر بخشی فیناستراید در درمان ریزش موی ارثی: قرص فیناستراید تقریبا 99% به مردان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک کمک کرده و تقریبا 3/2 از این مردان رشد مجدد مو را نیز تجربه کرده اند.
2) ماینوکسیدیل (ROGAIN):
محلول یا فوم ماینوکسیدیل که با درصد 2 و 5 در بازار ها بصورت بدون نسخه قاثبل استفاده هستند یکی دیگر از داروهای موثر بر درمان ریزش موی ارثی است . از ماینوکسیدیل 5% برای ردان و ماینوکسیدیل 2% برای زنان استفاده می شود.
✔️ مکانیزم اثر ماینوکسیدیل:
ماینوکسیدیل با افزایش گردش خون در کف سر باعث تحریک و تقویت فولیکول های مو شده و در طی یک دوره 4 تا 8 ماهه نتایج آن دیده می شوند.محلول ماینوکسیدیل باعث رشد موهای جدید می گردد و فولیکول ها را تقویت کرده و در نتیجه موهای ضخیمتری رشد می کنند. در ابتدای مصرف محلول ماینوکسیدیل موهای ضعیف می ریزند تا موهای محکم تر جایگزین آن شوند. برخی افراد با دیدن ریزش شدید در ابتدای مصرف ماینوکسیدیل نگران شده و درمان را قطع می کنند.
✔️ طرز مصرف ماینوکسیدیل:
خانم ها از محلول ماینوکسیدیل 2% یا فوم ماینوکسیدیل 5% و آقایان از ماینوکسیدیل 5% بصورت روزانه 2 مرتبه باید استفاده کنند صبح و شب 1 سی سی از محلول را کف سر ریخته و به آرامی ماساژ دهید تا جذب شود. برای شستشو باید بصورت یک روز درمیان اقدام کنید.
✔️ دوره درمان ریزش موی ارثی با محلول ماینوکسیدیل
در صورتی که دچار آلوپسی آندروژنیک شده اید و یم خواهید با ماینوکسیدیل آن را درمان کنید باید آن را بصورت مادم العمر ادامه دهید. با قطع مصرف ماینوکسیدیل موها بثرعت شروع به ریزش می کنند و تمامی موهایی که از طریق ماینوکسیدیل رشد کرده اند از ین می روند. در صورتی که دیگر نمی خواهید از ماینوکسیدیل برای موهای خود استفاده کنید، دقیقا مثل ترک مواد مخدر باید ترک ماینوکسیدیل را نیز بصورت تدریجی انجام دهید. قطع مصرف را به یکباره انجام ندهید. مثلا در هفته های اول بصورت یک روز 2 بار و یک روز 1 بار . در هفته های بعد روزی یک بار. در دوره بعد یک روز درمیان یکبار و به همین شکل ادامه دهید.
عوارض استفاده از ماینوکسیدیل چیست؟
ماینوکسیدیل در ابتدای کف سر و موها را چرب می کند و در مواردی ممکن است ایجاد خارش و سوزش در کف سر کند. این عوارض به تدریج با عادت پوست به ماینوکسیدیل از بین می روند و از طرفی با قطع مصرف نیز عوارض ماینوکسیدیل سریعا قطع می وند.
برای درمان حساسیت به محلول ماینوکسیدیل باید چکار کرد؟
معمولا ماینوکسیدیل به شکل فوم حساسیت کمتری ایجاد می کند ولی اثر بخشی آن به اندازه محلول نیست. اگر از محلول ماینوکسیدیل استفاده کردید و دچار حساسیت و التهاب شدید، به یک پزشک داروساز مراجعه کنید. پزشک داروساز برای شما یک محلول ماینوکسیدیل به همراه مقداری ماده ضد حساسیت و التهاب مثل بتامتازون می سازد تا این حساسیت ها بر طرف شوند.
اسپرینولاکتون یک داروی هورمونی برای زنان است. اسپرینولاکتون یک داروی مدر و ادرار آور است. از اسپرینولاکتون برای درمان پرمویی زنان (موهای زائو ) و اختلالات هورمونی زنان استفاده می شود. از آنجایی که اختلالات هورمونی باعث ریزش مو نیز می گردند، پس از قرص اسپرینولاکتون برای درمان و جلوگیری از ریزش موهای ارثی نیز استفاده می گردد. دوزهای مصرف اسپرینولاکتون امل 25 تا 100 میلی گرم است که معمولا برای درمان ریز موی ارثی از دوز 100 میلی گرم ان استفاده می شود. این دارو تنها با تجویز پزشک قابل دسترسی است، زیرا این دارو با مصرف برخی داروها در تداخل بوده و از طرفی برای برخی افراد با مشکل کلیوی مناسب نیست. همچنین زنانی که قصد بارداری دارند یا شیرده هستند، بسیار دوره حساسی دارند و این قرص به دلیل تغییر سطح هورمون ها حتما باید با تشخیص پزشک مصرف شوند. مثلا 3 ماه قبل ازبارداری نباید از قرص اسپرینولاکتون استفاده شود؛ زیرا می تواند بر جنین مخصوصا جنین پسر تأثیر بگذارد.
عوارض قرص اسپرینولاکتون
عصبی شدن، احساس تهوع، خستگی از عئارض این قرص هستند که بسته به دوز مصرفی شدت آن متفاوت است.
آیا مردان می توانند از قرص اسپرینولاکتون استفاده کنند؟
بله. این دارو ادرار آور است و این دارو یکی از داروهای مدر است که با دفع ادرار، پاسیم را از بدن خارج نمی کند. پس ممکن است در مردان نیز در موارد نادر استفاده گردد.
4)کتوکونازول:
کتوکونازول یک داروی ضد قارچ است اما سطح DHT را مهار می کند و یک داروی ضد آندروژنی است پس می توان از آن برای جلوگیری از ریزش موی ارثی نیز استفاده کرد.
برای اینکه موهای رشد کرده بتوانند قوی بمانند و توسط رادیکال های آزاد، چرب شدن مو، خشکی مو، کشیدگی مو، الودگی هوا، کمبود ویتامین ها دچار ریزش نشوند نیاز به استفاده از یکسری محصولات مراقبت از مو هست که در زیر با ذکر یک نمونه از بهترین های این محصولات به آنها می پردازیم.
همانطور که گفته شد تنها فیناستراید و ماینوکسیدیل دارای اثر بخشی بسیار بالا در درمان ریزش موی ارثی هستند که حتما باید بصورت مداوم و مادام العمر مصرف شوند. اما برای تقویت و استحکام موها و حفظ موها از عوامل محیطی لازم است که علاوه بر مصرف ماینوکسیدیل و فیناستراید یا هر دوی آنها باهم از محصولاتتقویت مو نیز استفاده شود. در ادامه محصولات موثردر افزایش استحکام و رشد موها اشاره می کنیم:
1) قرص مولتی ویتامین و مینرال موثر بر تقویت مو 2) شامپو تقویت کننده مو 3) سرم، تونیک یا محلول های ضد ریزش مو 4) تزریق ویتامین های موثر بر رشد مو
1) قرص های مکمل تقویت کننده و ضد ریزش مو
قرص های مکمل تقویت مو معمولا دارای ویتامین های گروه B ویتامین A، E ،C ،D و مواد معدنی مانند زینک، آهن، مس، سلنیوم، منیزیم و موادی مانند پروتئین، سویا و آمینو اسیدها هستند. تمامی این ترکیبات به نحوی باعث ساخت مو، رشد مو، ضخامت مو، رنگ دهی به مو می گردند و در کنار هم باعث تقویت مو می گردند و موهایی که به وسیله فیناستراید و ماینوکسیدیل رشد کرده اند را نگه می دارند.
2) شامپو، سرم، تونیک یا محلول های ضد ریزش و تقویت کننده مو
شامپو، لوسیون و سرم های تقویت کننده معمولا حاوی ترکیباتی مانند عصاره رزماری، گزنه،کافئین، پروتئین گندم، شنبلیله، آرگان و ترکیباتی از این قبل هستند. این ترکیبات باعث افزایش گردش خون در کف سر شده و در نتیجه فولیکولهای را تحریک به رشد می کنند؛ همچنین بعضی ترکیبات جذب فولیکولها شده و موجب رشد مو و تقویت آنها می گردند.
تقویت مو گاهی از تزریق ویتامین های موثر مثل بیوتین بپانتین یا ب کمپلکس نیز اتفاق می افتد. در افرادی که دچار آلوپسی آندروژنیک و طاسی با الگوی مردانه شده اند، کمبود بیوتین ثبت شده است. بیوتین همان ویتامین B7 است که به ویتامن H به معنی ویتامین مو نیز معروف است. این ویتامین در رشد مو تأثیر چندانی ندارد؛ اما از ریزش مو تا حد زیادی می تواند جلوگیری کند.
دیگر روش های درمان ریزش موی ارثی
اگر مصرف قرص فیناستراید یا محلول ماینوکسیدیل به اندازه کافی پاسخگو نباشند و یا ریزش موها به حدی پیشرفه باشد که دیگر فولیکولهای زیادی برای تقویت باقی نمانده باشند می تواند از روش جراحی و کاشت مو نیز استفاده کنید. مزوتراپی، PRP، کاشت مو، کاهش پوست سر، فلپ مو از دیگر روش های کلینیکی برای درمان ریزش مو و تقویت آن هستند که معمولا از طریق مراجعه به کلینیک پزشکی پوست و مو و زیبایی در چند جلسه انجام می گیرد.
1)مزوتراپی : از طریق تزریق موادی مانند دوتاستراید به همراه ویتامین و ماد موثر مثل بیوتین در مزودرم پوست سر انجام میگیرد. این مواد جذب می شوند و از طرفی گردش خون در کف سر را افزایش می دهند و در نتیجه فولکول مو را تقویت می نماید.
2) PRP : از طریق نمونه گیری از ون و فرد و جداسازی پلاسمای خون صورت می گیرد. پلاسمای خون فرد در طی این روش تقویت مو به پوست کف سر تزریق می شود و این پلاسما می تواندگردش خون را افزایش داده و از این طریق باعث تقویت مو شود؛ اما ترکیب خاصی برای جذب و ساخت مو ندارد.
3) کاهش پوست سر: در این روش مناطقی که دارای مو نیستند با جراحی جدا شده و در واقع نوار پوست سر را بر میدارند و از این طریق باعث کاهش طاسی در سر می شوند. در این روش هیچ مویی اضافه نمی شود و فقط نواحی طاس برداشته می شود که نمی تواند در حجم زیادی صورت گیرد.
4) فلپ مو : در این روش نواری ار پوست سر دارای حجم قابل قبول فولیکول سلم مو استبریده شده (معمولا از پشت سر) و در نواحی که دچار طاسی شده پیوند خورده و بخیه زده می شود.
5) کاشت مو : کاشت مو دارای روش های مختلفی است که می تواند دستی یا مکانیزه باشد و در هر جلسه تقریبا 700 تار مو کاشته می شود.این روش معمولا 2 سال ادامه دارد و از موهای سر که معمولا در پشت سر قرار دارند استفاده می شود.
بهر جهت در صورتی که دچار ریزش موی غیر طبیعی یعنی بیشتر از 100 عدد در روز شدید و ا سرعت رشد موها کم بود یا موها بصورت نازک رشد می کردند به پزشک مراجعه کنید یا با پزشکان و مشاوران ما با داروخانه آنلاین مهتاطب به شماره 65389342-0211 تماس بگیرید تا شما را برای درمان ریزش مو راهنمایی کنند.
دکتر رویا میرنظامی 
