امروزه قرص فیناستراید و پودر آن در محلول های موضعی تقویت مو برای کمک به درمان ریزش مو و رویش مجدد موهای سر آقایان استفاده میگردد. در شرایطی که ریزش موها در آقایان ناشی از عوامل هورمونی و ارثی باشد و با استفاده از مکمل ها و محلول ماینوکسیدیل ریزش موها به طور کامل قطع نگردد؛ پزشکان بهترین راه حل را استفاده از یک قرص هورمونی بنام "فیناستراید" می دانند. این قرص میتواند در مدت کوتاهی ریزش موهای شدید در مردان را قطع کند و چرخه رشد موها را به حالت عادی برگرداند. اما لازم است قبل از مصرف آن در مورد طرز مصرف مکانیزم اثر، موارد اسفاده و همچنین عوارض ناشی از آن اطلاعات کافی داشته باشید. در این مقاله به شما در مورد تمامی این مسائل توضیح کاملی خواهیم دارد. مطالب این مقاله می تواند برای آقایانی که مدتهاست از ریزش موی خود رنج می برند، مفید باشد. زیرا در انتهای این مقاله متوجه خواهید شد که آیا استفاده از فیناستراید برای رفع مشکل موها لازم است یا به علت عوارض جانبی آن، از درمان ریزش موها و رویش مجدد آن چشم پوشی کنیم؟
قرص فیناستراید چگونه باعث درمان ریزش موی میشود؟
عامل ریزش موهای هورمونی در آقایان، هورمونی بنام دی هیدرو تستسترون است، که به اختصار DHT گفته می شود. در واقع فولیکول های مو به دی هیدروتستسترون حساس هستند چون فولیکول ها را از فاز رشد به فاز استراحت می برد و موجب ریزش مو می گردد. فیناستراید با کاهش سطح هورمون دی هیدروتستوسترون مانع ریزش مو می شود، به این جهت یکی از موثر ترین درمان ها در ریزش مو در آقایان و همچنین زنان یائسه و برخی بانوان (با شرایط پزشکی خاص) می باشد.
فیناستراید چیست؟
قرص فیناستراید در سال 1984 اختراع شد. طولی نکشید که فیناستراید به پر مصرف ترین و بهترین قرص برای جلوگیری از ریزش مو در مردان تبدیل شد. نیمه عمر قرص فیناستراید 8 ساعت است اما تاثیر قرص بیش از 8 ساعت در بدن باقی می ماند. در اوایل 1990 فیناستراید برای درمان پروستات آقایان مورد استفاده قرار گرفت و بیماران متوجه تغییرات در ریزش موهای خود شدند و برخی از آنها نیز رویش مجدد موی خود را مشاهده کردند. زیرا فیناستراید آنزیم 5a-ردوکتاز را که باعث تبدیل تستسترون به دی هیدروتستوسترون می گردد تا 60% مهار می کند و از ایجاد بزرگ شدن پروستات و ریزش موی آقایان که ناشی از مشکلات هورمونی باشند جلوگیری می کند. از فواید قرص فیناستراید این است که با مصرف این قرص بصورت روزانه و مداوم و در مدت معین درمان ریزش مو با تجویز پزشک و دوز مناسب بعد از گذشت 12 ماه موها کاملا ضخیم شده و رویش مجدد موها اتفاق می افتد. از قرص فیناستراید برای جلوگیری از رشد موهای زائد در زنانی که مشکل تراجنسی دارند نیز استفاده می گردد. از جمله نام های تجاری فیناستراید می توان به فیناگرو، فیناید، پروسکار و پروپشیا اشاره کرد.
در ریزش موی آقایان 1 مفهوم خیلی نقش دارد و آن هورمون دی هیدرو تستسترون است. در ادامه مطلب با این مفهوم بیشتر آشنا می شوید.
دی هیدرو تستوسترون ( dihydro testostrone) چیست؟
تستوسترون هورمونی در بدن انسانهاست که تاثیر مستقیمی بر پوست، مو، غده پروستات و غدد سباسه دارد. دی هیدروتستسترون یکی از مشتقات هورمون تستسترون می باشد. تستسترون با کمک آنزیم 5 آلفا ردوکتاز به DHT یا دی هیدروتستسترون تبدیل می شود. DHT در غدد سباسه ی فولیکول مو قرار دارد. با کاهش فعالیت فاز رشد (آناژن) باعث کاهش رویش مو ونازک شدن موها می گردد. این هورمون مو را در فاز استراحت (تلوژن) قرار می دهد و در نهایت منجر به ریزش مو و طاسی می گردد. میزان تستسترون در افراد با افزایش سن در آقایان کاهش می یابد ولی سطح دی هیدروتستسترون ثابت می ماند و حتی در برخی افراد افزایش می باشد و منجر به ابتلا به سرطان پروستات و طاسی می گردد. فیناستراید دارویی است که می تواند از فعالیت این آنزیم جلوگیری کند.
فیناستراید به اشکال 1 میلی گرم و 5 میلی گرم موجود می باشد، که فقط با تجویز پزشک قابل مصرف است.
طرز مصرف فیناستراید
قرص فیناستراید را معمولا روزی یکبار ، به همراه غذا و یا با معده خالی مصرف می کنند. از دوز 5 میلی گرم فیناستراید برای درمان پروستات و دوز 1 میلی گرم فیناستراید برای درمان ریزش مو با الگوی مردانه استفاده می شود. از قرص فیناستراید برای زنان یائسه با دوز 5 میلی گرم جهت درمان نیز استفاده می گردد که نتایجی متفاوت از زنان قبل از دوره یائسگی دارد.
🔶 بدون تجویز پزشک از فیناستراید استفاده نکنید. 🔶اگر سابقه بیماری کبد یا سرطان پروستات دارید حتما با پزشک در میان بگذارید. 🔶اگر از داروی خاصی استفاده می کنید و قصد مصرف فیناستراید را دارید ، اسامی داروها را به دکتر خود اعلام نمایید. 🔶مصرف فیناستراید در دوره حاملگی ممنوع است. 🔶در صورت تصمیم به بارداری، آقایان مطلقا از فیناستراید استفاده نکنند. 🔶زنان باردار از تماس فیزیکی با قرص فیناستراید و خرده های قرص خودداری کنند. 🔶اگر آقایان در حال مصرف فیناستراید هستند و قصد نزدیکی دارند حتما از کاندوم استفاده نمایند.
⭐️ در صورت بروز هرگونه حساسیت به دارو با من یا همکاران داروساز در داروخانه آنلاین مهتاطب تماس بگیرید و یا به پزشک متخصص مراجعه نمائید.
تاثیر قرص فیناستراید بر مو
همانطور که در بالا ذکر شد فیناستراید با کاهش سطح DHT در بدن و مهار فعالیت آنزیم 5A- ردوکتاز باعث کاهش ریزش مو و همچنین باعث رویش مجدد موها می گردد اما در اکثر موارد درمان ریزش مو در آقایان فقط با مصرف فیناستراید خاتمه نمی یابد و در طی این پروسه به محصولات ضد ریزش دیگری برای افزایش اثر بخشی نیازمندیم.
افزایش اثر بخشی قرص فیناستراید به 2 طریق امکان پذیر است. یکی از راه خوراکی یعنی مصرف مکمل های تقویت کننده ی مو که باعث استحکام ریشه و فولیکول مو می شوند و موهای نجات یافته از دست دی هیدرو تستوسترون را محافظت می کنند و افزایش اثر بخشی از راه موضعی و مصرف محصولاتی از قبیل محلول ماینوکسیدیل و شامپو و سرم های تقویت کننده ی مو.
افزایش اثر بخشی فیناستراید در درمان ریزش مو از طریق داروی خوراکی
فیناستراید موها را نجات می دهد. ممکن است در این راه موی جدید ایجاد شود یا موی نجات یافته نازک باشد. به هر حال وظیفه ی فرد در طی درمان فیناستراید نگهداری این تار موهاست. مکمل ها و قرص های تقویت مو می توانند ریشه مو را محکم کنند و حتی موهای نازک را به مویی ضخیمتر و شفافتر تبدیل کنند. این مکمل های تقویت مو باید ترکیباتی همچون بیوتین، آنتی اکسیدان، زینک، آهن و ویتامین هایی از قبیل گروه ب را در ترکیبات خود داشته باشند. یکی از مکمل هایی که می توانید به همراه مصرف قرص فیناستراید از آن استفاده کنید و طول دوره درمان ریزش وی خود را به حداقل برسانید، کپسول رجوا درمکس می باشد.
افزایش اثر بخشی فیناستراید در درمان ریزش مو از طریق داروی موضعی
اگر بخواهید کارآیی قرص فیناستراید را درمان ریزش مو به شکل موضعی نیز افزایش دهید می توانید از محلول ماینوکسیدیل با دوز های 5% یا 2% استفاده کنید.که البته من در مشاوره های خود برای درمان ریزش وی آقایان معمولا ماینوکسیدیل را به همراه فیناستراید توصیه می کنم چون فیناستراید باعث حفظ موها از فولیکول می شود و رشد آنها را افزایش می دهد اما محلول ماینوکسدیل بیشتر تمرکز خود را در رویش مجدد موها دارد.پس ترکیب محلول ماینوکسیدیل با قرص فیناستراید برای مو باعث افزایش ضخامت موها ، جلوگیری از ریزش مو و رویش مجدد موها شده و ظرف مدت کوتاه چند ماهه می توان موهای پرپشتی را داشته باشیم.
محلول ماینوکسیدیل را هم می توان به شکل بسته بندی شرکتی که معمولا در ایران برند پاک دارو است تهیه کرد و هم می توان از دکتر های داروساز خواست تا آن را بسازند و در دسترس استفاده کنندگان قرار دهند.
مصرف محلول فیناستراید برای مو
بعضا دیده می شود که پزشکان در زمینه ی درمان ریزش موی هورمونی آقایان محلول فیناستراید تجویز می کنند. محلول فیناستراید ساختنی است و معمولا توسط پزشکان داروساز با فرمولاسیون تجویز شده ی پزشک پوست و مو تهیه می گردد. اما یک سوال در زمینه مصرف فیناستراید مطرح است و آن اینکه :
برای مو مصرف محلول فیناستراید بهتر است یا قرص فیناستراید؟
نتایج تحقیقاتی که بنده در مورد مقایسه محلول فیناستراید و قرص فیناستراید برای ریزش مو انجام دادم به این نتیجه رسیدم که از لحاظ اثر بخشی و تاثیر بعد از قطع مصرف هر دو محصول، محلول فیناستراید نمی تواند جایگزین خوبی برای قرص فیناستراید باشد.
در حال حاضر فقط محلول ماینوکسیدیل و قرص فیناستراید خوراکی توسط سازمان غذا و دارو برای درمان آلوپسی آندروژنیک ( الگوی ریزش مردانه) تائید شده است .
آزمایشی بر روی 24 مرد با مشکل ریزش موی هورمونی صورت گرفت و در طی آن از قرص فیناستراید 1 میلی گرم و محلول موضعی 0.25% فیناستراید به مدت 7 روز استفاده شد.
در روز هفتم سطح دی هیدرو تستسترون در افراد صورت گرفت.
سطح DHT در افرادی که از محلول موضعی ترکیبی موضعی 68 تا 75% و با مصرف قرص فیناستراید 62 تا 72 درصد کاهش یافته بود که اختلاف کمی بود. عوارض محلول فیناستراید نسبت به قرص آن کمتر بود اما پس از قطع مصرف محلول ریزش مجدد شروع شد در حالیکه ریزش موها پس از قطع مصرف قرص فیناستراید کمتر مشاهده شد.
⭐️ ترکیب محلول فیناستراید بعنوان مکمل کمکی در درمان ریزش مو با محلول ماینوکسیدیل نتایج نسبتا خوبی را بهمراه داشت.
محلول ماینوکسیدیل برای ریزش مو بهتر است یا محلول فیناستراید
آزمایشی با هدف مقایسه کارایی و سطح ایمنی بین محلول فیناستراید و ماینوکسیدیل بر روی 40 مرد 18 تا 60 ساله با مشکل آلوپسی آندروژنیک ( الگوی ریزش مردانه ) صورت گرفت و در طی آن از ترکیب محلول موضعی 0.25% فیناستراید با ماینوکسیدیل 3% و دیگری ماینوکسیدیل 3% به تنهایی طی 24 هفته بصورت مصرف دو بار در روز استفاده شد.
طی این آزمایش در هفته 24 دیده شد که قطر و چگالی موها در 90% افراد بهبود بالاتری نسبت به افرادی که ماینوکسیدیلی 3% را به تنهایی مصرف کرده بودند داشت. محلول ترکیبی ماینوکسیدیل و فیناستراید تقریبا 5% کاهش سطح دی هیدرو تستوسترون مشاهده شد. در این آزمایش عوارض جانبی سیستماتیک از این ترکیبات مشاهده نشد.
عوارض جانبی قرص فیناستراید
قرص فیناستراید دارای عوارضی است که اکثرا جنسی هستند.جواب این سوال که آیا تاثیرات این عوارض ماندگار هستند یا خیر هنوز به نتیجه نرسیده ولی بجز چند شرکت تولید کننده دارو ، سازمان دیگری ادعایی بر مبنای باقی ماندن عوارض جانبی فیناستراید ندارد و اکثر سازمانها بر این باورند که به محض قطع مصرف داروی فیناستراید تمامی عوارض از بین خواهند رفت. از جمله عوارض فیناستراید می توان به موارد زیر اشاره نمود:
🔶 کاهش میانگین 2% از میل جنسی 🔶 کاهش نعوظ صبحگاهی 🔶 اشکال در نعوظ تا 1.3% 🔶 کاهش 3-4% مقدار مایع منی 🔶 درد گرفتن بیضه 🔶 اختلالات ارگاسم 0.4% 🔶 رقیق شدن مایع منی 🔶افسردگی 🔶 خارش و تورم صورت 🔶کهیر
⭐️ البته این عوارض در افراد متفاوت است و ممکن است در برخی افراد اتفاق بی افتد ولی برخی افراد هم اصلا دچار نشوند.
تاثیر فیناستراید در زنان یائسه
آزمایش محلول ترکیبی فیناستراید 0.25% و ماینوکسیدیل 3% و همچنین مصرف ماینوکسیدیل 3% به تنهایی بر زنان یائسه با مشکل الگوی ریزش زنانه نیز صورت گرفت .در این آزمایش از محلول های ضد ریزش برای مدت 24 هفته استفاده شد و تراکم و قطر موی آنها مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج آزمایش حاکی بر ان بود که با مصرف ترکیب محلول فیناستراید با محلول ماینوکسیدیل 3% تراکم و قطر موها بیشتر از ماینوکسیدیل 3% به تنهایی بود و سطح DHT در این زنان نیز کمتر از مصرف ماینوکسیدیل 3% بود. در نتیجه مصرف ترکیب فیناستراید و ماینوکسیدیل در درمان ریزش مو بسیار امیدوار کننده است. اما باید توجه داشته باشید که چون محلول فیناستراید از راه پوست جذب می شود و اثرات سوئی بر زنان باردار و غیر یائسه دارد پس بهتر است در زنان در دوره یائسگی از این ترکیب برای رویش مجدد موها و درمان ریزش مو استفاده کنند.
عوارض قرص فیناستراید در بارداری
استفاده از قرص فیناسترایددر بارداریممنوع اعلام شده، زیرا این قرص باعث تغییر شکل خارجی آلت تناسلی و سایر ناهنجاری های جنسی در جنین پسر می شود و تغییرات هورمونی نیز در بدن مادر ایجاد می کند. به همین دلیل زنان حتی نباید به قرص فیناستراید دست بزنند و در صورت تماس با قرص دستان خود را به خوبی با آب و صابون بشویند.
⭐️ در صورتی که آقایان در حال مصرف فیناستراید هستند به دلیل اینکه در مایع منی نیز وجود دارد باید هنگام مقاربت از کاندوم استفاده شود.
عوارض قرص فیناستراید در زنان
🔶 ایجاد افسردگی 🔶 سر درد 🔶 بی نظمی قاعدگی 🔶 سرگیجه 🔶 افزایش رشد موهای زائد بدن 🔶 کاهش میل جنسی 🔶 مشکلات گوارشی 🔶 خشکی پوست
عوارض قرص فیناستراید در زنان یائسه
🔶 کاهش میل جنسی 🔶 سردرد 🔶 سر گیجه 🔶 تورم و حساسیت پستان
تاثیر فیناستراید بر اسپرم
در طی مصرف قرص فیناستراید توسط آقایان تا حد زیادی باروری اتفاق نمی افتد و سطح اسپرم به 30% کاهش می یابد و با قطع مصرف این مشکل 3 تا 4 ماه وجود دارد. در طی این مدت میزان اسپرم بهبود می یابد.
کلام آخر
بر اساس مطالب گفته شده، قرص و محلول فیناستراید نقش تاثیر گذاری در درمان ریزش موهای هورمونی آقایان و بانوان یائسه دارد. حال آنکه عوارض جانبی فیناستراید نیز برای مردان و زنان بازگو شد. حالا من از شما می پرسم که آیا مصرف فیناستراید برای داشتن موهای پرپشت با این عوارض گفته شده ارزش مصرف دارد یا خیر؟
