سرطان پروستات؛ علائم و عوارض سرطان پروستات

علائم سرطان پروستات

علائم و نشانه ­های سرطان پروستات ممکن است شامل تکرر ادرار، اضطرار یا نیاز برای ادرار در طی شب باشد. مردان همچنین ممکن است متوجه شوند که مشکل شروع ادرار کردن و همچنین کاهش قدرت ادرار کردن دارند. علائمی که کمتر شایع هستند؛ می ­توانند شامل دیدن خون در ادرار یا مایع منی یا آغاز ناگهانی اختلال عملکرد نعوظ باشند. اگر سرطان به استخوان ­ها منتشر شده باشد؛ علائمی دیگری نیز ممکن است به دلیل عوارض سرطان پروستات رخ دهند مانند درد پشت و کفل.  
اگرچه امروزه بیشتر مردان مبتلا به سرطان پروستات قبل از اینکه شروع به نشان دادن علائم کنند تشخیص داده می ­شوند (توسط غربال گری PSA و معاینه­ ی رکتوم با انگشت)؛ اما مهم است که با علائم احتمالی بیماری آشنا باشید. این موضوع به ویژه برای مردانی که تحت غربال گری قرار نگرفته ­اند یا جوان هستند و هنوز غربال نشده ­اند؛ دارای اهمیت است.

علائم شایع سرطان پروستات

علائم سرطان پروستات تا حد زیادی با آناتومی پروستات مرتبط هستند. غده­ ی پروستات درست زیر مثانه در بخش پایینی حفره­ ی لگنی قرار دارد. همانطور که ادرار از مثانه خارج می­ شود؛ از طریق لوله­ ی باریکی که مجرای ادرار نامیده می­ شود و مستقیما از پروستات رد می ­شود، عبورمی­ کند.
زمانی که سرطان پروستات وجود دارد، بزرگ شدن و التهاب غده می ­تواند موجب شود که مجرای ادراری باریک شود که منجر به مسدود کردن مجرای ادرار می­ شود. علائم مکرر مرتبط با این باریک شدن مجرای ادراری شامل موارد زیر است:

• تکرر ادرار

تکرر ادرار یکی از شایع ­ترین علائم سرطان پروستات است. بیشتر مردم نمی ­دانند که چندبار در طی روز ادرار می­ کنند؛ اما مردان ممکن است متوجه شوند که آن­ها باید قبل از خروج از منزل حتما به دستشویی بروند. آن ­ها ممکن است به این نتیجه برسند که در طی سفر باید به دفعات بیشتری خودروی خود را متوقف کنند یا اینکه آن­ها ممکن است مجبور باشند که در زمان مسافرت با هواپیما، به دستشویی­ بروند.  

• اضطرار ادرار

سرطان پروستات نه تنها موجب تکرر ادرار می­ شود؛ بلکه همچنین می­ تواند موجب احساس اضطرار – احساس ادرار داشتن خیلی فوری نیز شود. مردان ممکن است نیاز به تند کردن صحبت خودشان داشته باشند تا سریع ­تر به دستشویی بروند.

• نیاز به ادرار کردن در شب (ناکتوری)

نیاز به ادرار کردن در شب (ناکتوری) در مردان مسن­تر خیلی معمول­ است و شنیدن اینکه این می­ تواند علامتی از سرطان پروستات باشد؛ وحشت آور خواهد بود. دلایل زیادی برای ناکتوری وجود دارد که فقط یکی از آن ­ها سرطان پروستات است.
در سرطان پروستات، تغییر در عادت ادرار کردن معمولا معنی­ دارتر از خود عادت است. اگر شما معمولا برای ادرار کردن از خواب بلند نمی ­شدید و حالا می­ شوید، باید با پزشک صحبت کنید. اگر شما معمولا یکبار در شب برای ادرار کردن بیدار می­ شدید و حالا نیاز دارید که 2 یا 3 بار این کار را انجام دهید، رفتن به دنبال بررسی­ های پزشکی اهمیت دارد.

• مشکل آغاز جریان ادرار (هسیتنسی)

وقتی سن مردان بالا می ­رود، داشتن مشکل آغاز جریان ادرار (هسیتنسی)، عادی است؛ اما می­ تواند علامتی از سرطان پروستات یا سایر بیماری ­ها نیز باشد. بیشتر افراد گاهی اوقات هسیتنسی را تجربه کرده ­اند، مانند زمانی که در دستشویی، احساس عجله داشتند. تردیدی که تازه ایجاد شده است یا در حال افزایش است، حتی زمانی که یک مرد عجله ندارد و در خانه راحت است، باید مورد پیگیری قرار گیرد.

• کاهش قدرت ادرار کردن

مردان ممکن است متوجه کاهش قدرت یا مشکل حفظ یک جریان ثابت، در حین ادرار کردن شده باشند و به این دلیل، تخلیه­ ی مثانه ­ی آن­ها مدت زمان بیشتری طول می­ کشد. به علاوه، چکه کردن ممکن است رخ دهد و ممکن است این احساس ایجاد شود که مثانه کاملا تخلیه نشده است. بنابراین، زمانی که مرد مسن­تر می­ شود، این می­ تواند یک احساس نسبتا عادی باشد؛ اما اگر این تغییر، ناگهانی باشد یا به سرعت تغییر کند، باید مورد ارزیابی قرار بگیرد.

علائمی که کمتر شایع هستند

سایر علائم سرطان پروستات که خیلی هم شایع نیستند؛ ممکن است رخ دهند. اگرچه این­ علائم اختصاصیت کمتری برای غده پروستات دارند و می­ توانند توسط طیف وسیعی از بیماری ­ها ایجاد شوند؛ اما آن­ ها نیز باید مورد ارزیابی قرار بگیرند.

• وجود خون در ادرار (هماتوری)

وجود خون در ادرار (هماتوری) به احتمال زیاد به دلیل بیماری­ های دیگری است؛ اما ممکن است در سرطان پروستات نیز رخ دهد.

• وجود خون در مایع منی (هماتوسپرمی)

وجود خون در مایع منی (هماتوسپرمی) می ­تواند یک علامت هشدار دهنده باشد و باید مورد ارزیابی قرار گیرد. همانند هماتوری، خون در مایع منی، چندین علت احتمالی دارد. خون در مایع منی ممکن است قرمز روشن باشد یا فقط یک رنگ صورتی ضعیف داشته باشد.

• شروع ناگهانی اختلال عملکرد نعوظ

اختلال عملکرد نعوظ یک علامت معمول، در زمان بالا رفتن سن مردان است؛ اما معمولا به تدریج شروع می ­شود. اگر اختلال عملکرد نعوظ به سرعت پیشرفت کند آن ممکن است یک دلیل نگرانی باشد.

• احساس درد در پشت، کفل یا دنده ­ها

زمانی که سرطان پروستات منتشر می ­شود؛ استخوان­ ها معمول ­ترین مکان متاستاز هستند. متاستاز به استخوان­ های پشت، کفل یا دنده­ ها می­ تواند موجب ایجاد دردی شود که ممکن است شدید باشد.

• از دست دادن کنترل مثانه

از دست دادن کنترل مثانه، علامت معمولی از سرطان پروستات نیست؛ اما ممکن است به چندین دلیل رخ دهد. علاوه بر علل مستقیم مرتبط با تومور، سرطان پروستات ممکن است به استخوان­ های قسمت پایینی پشت منتشر شود که منجر به فشرده شدن طناب نخاعی و از دست دادن کنترل مثانه می ­شود.

• کاهش غیر عمدی وزن

کاهش غیر عمدی وزن که اغلب همراه با کاهش اشتها و خستگی باشد نیز ممکن است زمانی که سرطان پروستات پیشرفت می کند؛ رخ دهد. سایر علائمی که نشان دهنده­ ی سرطان پروستات هستند و فراتر از پروستات منتشر می­ شوند؛ ممکن است شامل تغییر در عادات روده یا ورم در پاها باشند.

عوارض سرطان پروستات

زمانی که سرطان پروستات، به صورت موضعی انتشار پیدا می­ کند یا زمانی که از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی، به سایر بخش ­های بدن منتشر می ­شود، ممکن است موجب ایجاد عوارضی شود. عوارض بالقوه شامل موارد زیر است:

• درد لگن

سرطان پروستات می تواند منجر به درد مزمن لگن شود که به دلیل هجوم بافت­ نرم در لگن است.

• احتباس ادرار

سرطان پروستات ممکن است، توسط مسدود کردن مجرای ادراری یا زمانی که پیشرفته ­تر می­ شود، به دلیل مسدود کردن حالب (لوله ­هایی که از کلیه­ ها یه مثانه می ­روند) موجب احتباس ادرار شود. زمانی که مجرای ادراری توسط یک پروستات بزرگ شده کاملا مسدود می­ شود، تحت عنوان احتباس ادرار حاد مورد اشاره قرار می­ گیرد. در مسدود شدن جزئی، مردان ممکن است یک احتباس ادرار مزمن را تجربه کنند.
احتباس ادرار حاد معمولا با درد زیاد همراه است؛ چون همانطور که مثانه پر می­ شود در آن فشاری ایجاد می­ شود و توسط ادرار متورم می ­شود. اگر برطرف نشود، ادرار می ­تواند به کلیه ­ها برگردد که منجر به ایجاد عفونت و آسیب کلیوی می­ شود. به عبارت دیگر، ناتوانی کامل برای ادرار کردن یک شرایط اضطراری پزشکی است.
خوشبختانه، قرار دادن یک کاتتر، اغلب می­ تواند به سرعت انسداد را برطرف کند. مصرف دارو برای کاهش اندازه­ ی پروستات یا جراحی برای از بین بردن انسداد ممکن است برای پیشگیری از برگشت انسداد در آینده موردنیاز باشد.

• بی اختیاری

بی اختیاری می ­تواند عارضه­ ی جانبی ناشی از جراحی برای سرطان پروستات باشد؛ اما می­ تواند دلایل دیگری مانند فشردگی طناب نخاعی به دلیل متاستاز نیز داشته باشد.

• متاستاز به استخوان

همانطور که قبلا گفته شد، استخوان­ ها معمول ­ترین مکان متاستاز سرطان پروستات هستند. گاهی اوقات، در افرادی که غربال گری نشده­ اند؛ متاستاز استخوان ممکن است اولین علامت بیماری باشد. متاستاز استخوان همچنین می­ تواند منجر به موارد زیر شود:
درد: درد مرتبط با متاستاز استخوان گاهی اوقات شدید است؛ اما روش ­های درمانی مختلفی در دسترس است. درد، اغلب در قسمت پایینی پشت، کفل یا دنده­ ها حس می­ شود.
شکستگی ­ها: زمانی که سرطان پروستات، به استخوان ها منتشر می­ شود؛ می­ تواند ساختار استخوان را ضعیف کند. به شکستگی­ هایی که در کل این مناطق از استخوان­ های ضعیف شده رخ می ­دهند، تحت عنوان شکستگی ­های پاتولوژیک اشاره می­شود و ممکن است گاهی اوقات با یک ضربه کوچک رخ دهد – یا حتی گاهی اوقات به سادگی غلت زدن در تختخواب رخ دهد.
فشردگی طناب نخاعی – متاستاز به نخاع می­ تواند موجب فروپاشی ستون مهره­ ها که از نخاع محافظت می­ کنند؛ شود. فشردگی ایجاد شده در عصب، می­ تواند موجب درد بخش پایینی پشت شود که به سمت پایین به پاها منتقل می­ شود، ضعیف شدن، ایجاد سوزش یا گزگز در شانه­ ها یا پاها و از دست دادن کنترل روده و مثانه ­شود. این یک شرایط اضطرار در پزشکی است؛ درمان فوری برای پیشگیری از آسیب دائمی ضروری است. درمان ممکن است شامل استروئیدها، پرتو درمانی یا جراحی باشد.
هایپرکلسمی: سرطان پروستات ممکن است منجر به هایپرکلسمی شود (افزایش سطح کلسیم در خون) که به دلیل شکست استخوان، به دلیل متاستاز و سایر مکانیسم­ ها است. علائم ممکن است شامل تهوع، استفراغ، گیجی و در صورتی که درمان نشود، در موارد شدیدتر، شامل کما باشد.  

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شما هریک از علائم بالا را تجربه کرده ­اید، مهم است به پزشک مراجعه کنید. دلایل احتمالی زیادی برای این علائم وجود دارد و تشخیص آن­ها خیلی مهم است.
زمانی که سرطان پروستات تشخیص داده می ­شود، بهتر است تا زمان بروز علایم منتظر نمانید. با پزشک خود در مورد تست­ های غربال گری در دسترس صحبت کنید. اگر شما یک پیشینه­ ی خانوادگی یا سایر عوامل خطر برای سرطان پروستات دارید، به ویژه اگر یکی از خویشاوندانتان در سن جوانی به سرطان مبتلا شده است، غربال گری بیشتر اهمیت دارد. برای برخی مردان، ممکن است توصیه شود که تست ­ها زودتر از مردانی که این عوامل خطر را ندارند، آغاز شود.
اگر سن شما کمتر از 50 سال است یا غربال گری سرطان پروستات انجام نداده ­اید و هریک از علائم فهرست شده در بالا را دارید؛ ملاقات با پزشک اهمیت دارد. هیچ یک از علائم نباید عادی درنظر گرفته شوند. حتی اختلال عملکرد نعوظ نیز باید با پزشک مطرح شود. همانند بسیاری از سرطان­ ها، درمان­ های اولیه نه تنها موجب پیامدهای بهتر می­ شوند؛ بلکه همچنین با کاهش عوارض جانبی ناشی از درمان ارتباط دارند.