علت و راه پیشگیری از آلزایمر + تفاوت آلزایمر با زوال عقل

 
 

آلزایمر چیست؟

آلزایمر یک بیماری مغزی است که به مرور زمان باعث ضعیف شدن حافظه، تفکر، یادگیری و توانایی سازماندهی می ‌شود. در نهایت، این بیماری بر توانایی فرد در انجام فعالیت ‌های روزمره تاثیر می‌ گذارد. آلزایمر شایع ‌ترین علت زوال عقل است.
علائم آلزایمر با گذشت زمان بدتر می ‌شوند. محققان بر این باورند که روند بیماری ممکن است ۱۰ سال یا حتی بیشتر، یعنی قبل از ظهور اولین علائم آغاز شود. آلزایمر بیشتر افراد بالای ۶۵ سال را تحت تاثیر قرار می‌ دهد.

علائم و نشانه های اولیه بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر یک شرایط پیش رونده است و به این معنی است که علائم بالینی در طول چند سال، شدیدتر می ­شود. این بیماری بر عملکردهای مختلف مغز تاثیر می­ گذارد؛ از جمله:

• مشکلات حافظه. وقایع اخیر معمولا فراموش می ­شوند. وقایع گذشته معمولا به خوبی به یاد آورده می ­شوند تا زمانی که زوال عقل شدیدتر ­شود
• مشکلات تکلم مانند سختی درک چیزی که گفته می ­شود یا چیزی که نوشته می ­شود
• بروز مشکل در میزان توجه و تمرکز
• انکار کردن محیط اطراف به خصوص محیط­ های ناآشنا. از دست دادن زمان
• دشواری در یادگیری مهارت ­های جدید
• مشکلات فیزیولوژیک مانند اضطراب و افسردگی
• تغییر در خلق و خو، رفتار و شخصیت
• پریشانی و رفتارهای پر اشکال و چالش ­برانگیز که موجب بروز مشکلاتی در خواب و بی­ حوصلگی و پرخاشگری می ­شود
• مشکل در انجام فعالیت ­های روزمره

برخی از افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است دیگر قادر به رانندگی نباشند. اگر شما در انگلستان زندگی می­ کنید؛ باید آژانس صدور مجوز رانندگی (DVLA) را مطلع سازید؛ اگر شما به بیماری آلزایمر مبتلا باشید؛ آن ها ممکن است از پزشکتان بخواهند در مورد وضعیت شما گزارشی ارائه دهد. بیماری آلزایمر می­ تواند مشکلاتی در بلع و غذا خوردن ایجاد کند. این امر باعث می ­شود هنگام غذا خوردن (فرو بردن غذا)، غذا وارد ریه­ ها شود که می ­تواند عفونت­ های تنفسی مکرر از جمله پنومونی آسپیراسیون را ایجاد کند.
همانطور که بیماری آلزایمر پیشرفت می­ کند؛ علائم به طور فزاینده­ای تشدید می­ شوند. بیماری آلزایمر معمولا طی یک دوره­ ی 7 تا 10 ساله به آرامی پیشرفت می­ کند؛ اما میزان پیشرفت از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
برای کسب اطلاعات بیشتر، به جزوه­­ ی جداگانه ­ای که در مورد از دست دادن حافظه و زوال عقل موجود است؛ مراجعه کنید..

 

تفاوت آلزایمر و زوال عقل

علائم ابتلا به زوال عقل

فرد مبتلا به زوال عقل ممکن است دچار دو یا چند مورد از مشکلات زیر شود:

1. حافظه
2. عدم توان استدلال و انجام کار های پیچیده
3. عدم توان برای صحبت
4. اشکال در درک اشکال بصری و روابط فضایی
5. تغییر در رفتار و شخصیت

شدت زوال عقل ممکن است متفاوت باشد. در خفیف ‌ترین حالت، ممکن است فرد دچار افت خفیفی در عملکرد ذهنی شود و برای انجام برخی کار های روزانه به کمک نیاز داشته باشد. در شدید ترین حالت، فرد برای انجام ساده‌ ترین کار های روزانه کاملا به دیگران وابسته می‌ شود.
زوال عقل زمانی ایجاد می ‌شود که عفونت ‌ها یا بیماری ‌ها بر بخش ‌هایی از مغز که در یادگیری، حافظه، تصمیم‌ گیری یا زبان نقش دارند، تأثیر بگذارند.
اما درمورد آلزایمر؛ علت ایجاد و راه های پیشگیری از آن باید گفت که آلزایمر خود یک بیماری است و دلیل بیش از دو سوم زوال عقل در افراد بالای 65 سال است.

 

انواع زوال عقل

برخی از رایج ترین اشکال زوال عقل عبارت اند از:

✔️ زوال عقل عروقی
✔️  زوال عقل با اجسام لوی
✔️  زوال عقل پیشانی ‌گیجگاهی
✔️  زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون

بیماری آلزایمر بیشتر چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

آلزایمر بیشتر افراد بالای ۶۵ سال را تحت تاثیر قرار می ‌دهد. هر چه سن شما بالاتر از ۶۵ سال باشد، احتمال ابتلا به آلزایمر بیشتر می ‌شود. با این حال، موارد نادری از آلزایمر زودرس نیز وجود دارد، به این معنی که افراد زیر ۶۵ سال، معمولا در دهه ۴۰ یا ۵۰ زندگی به این بیماری مبتلا می ‌شوند. این نوع از آلزایمر کمتر از ۱۰ درصد موارد کل را تشکیل می ‌دهد.
بیماری آلزایمر شایع است. این بیماری حدود ۲۴ میلیون نفر را در سراسر جهان درگیر کرده است. از هر ۱۰ نفر بالای ۶۵ سال، یک نفر و تقریبا از هر ۳ نفر بالای ۸۵ سال، یک نفر به این بیماری مبتلا هستند.

 

علت بیماری آلزایمر چیست؟

در مورد آلزایمر؛ علت ایجاد و راه های پیشگیری باید اشاره کرد که دلیل ایجاد این بیماری بخاطر تجمع غیر طبیعی پروتئین ها در مغز است. پروتئین هایی که آمیلوئید و تاو نام دارند و باعث مرگ سلول های مغزی می شوند.
مغز انسان حاوی بیش از ۱۰۰ میلیارد سلول عصبی و دیگر سلول‌ ها است. سلول‌ های عصبی با هم کار می ‌کنند تا تمام ارتباطات لازم برای انجام کار هایی مانند تفکر، یادگیری، به خاطر سپردن و برنامه ‌ریزی را انجام دهند.
دانشمندان بر این باور اند که پروتئین آمیلوئید در سلول‌ های مغزی جمع می شود و توده ‌های بزرگ ‌تری به نام پلاک ایجاد می‌ کند. همچنین رشته‌ های پیچ‌ خورده پروتئینی دیگری به نام تاو، گره‌ هایی را تشکیل می‌ دهند. این پلاک‌ ها و گره ‌ها مانع برقراری ارتباط بین سلول ‌های عصبی می ‌شوند و از انجام فرآیند های آن‌ ها جلوگیری می ‌کنند.
از آلزایمر؛ علت ایجاد و راه های پیشگیری باید گفت که مرگ تدریجی و مداوم سلول ‌های عصبی منجر به بروز علائم آلزایمر می ‌شود. مرگ سلول ‌های عصبی از یک ناحیه مغز شروع می ‌شود (معمولا در ناحیه ‌ای که حافظه را کنترل می‌ کند یعنی هیپوکامپ) و سپس به مناطق دیگر گسترش می ‌یابد.
با وجود تحقیقات در حال انجام، دانشمندان هنوز به طور دقیق نمی ‌دانند چه چیزی باعث تجمع این پروتئین‌ ها می‌ شود. تاکنون، آن‌ ها بر این باور اند که جهش ژنتیکی ممکن است باعث آلزایمر زودرس شود. آن‌ ها فکر می‌ کنند که آلزایمر دیررس به دلیل مجموعه ‌ای پیچیده از تغییرات مغزی رخ می‌ دهد که ممکن است طی چندین دهه اتفاق بیفتد. ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی به احتمال زیاد در بروز این بیماری نقش دارند.

 

راه های پیشگیری از آلزایمر

برای مقابله با بیماری آلزایمر باید درمورد آلزایمر؛ علت ایجاد و راه های پیشگیری اطلاعات بیشتری کسب کنید. برخی از بهترین راه های پیشگیری از آلزایمر عبارت اند از

1) داشتن رژیم غذایی سالم:

برخی شواهد نشان می ‌دهد که مناسب ترین رژیم غذایی مدیترانه ‌ای ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر را کم کند. یک مطالعه کوچک در سال ۲۰۱۸ نشان داد افرادی که رژیم غذایی مدیترانه‌ ای دارند، در طول ۳ سال نشانگر های کمتری از پیشرفت آلزایمر را از خود بروز می دهند.
رژیم غذایی مدیترانه ‌ای بر پایه موارد زیر است و گوشت قرمز را محدود می ‌کند:

• غلات کامل
• میوه‌ ها و سبزیجات
• ماهی و صدف
• مغز ها
• روغن زیتون
• سایر چربی‌ های سالم

 

2) استفاده از آنتی اکسیدان ها:

درمورد آلزایمر؛ علت ایجاد و راه های پیشگیری مطالعات زیادی انجام شده است. برای مثال مطالعات دیگری نیز وجود دارند که نشان می ‌دهند آنتی‌ اکسیدان‌ ها ممکن است روی تغییرات مغزی مرتبط با سن تأثیر بگذارند. یک بررسی تحقیقاتی در سال ۲۰۲۲ نشان داد که مصرف مکمل ‌های بلوبری یا خود میوه به عملکرد کلی شناختی، عملکرد اجرایی، یادگیری و حافظه در بزرگسالان کمک می‌ کند. برخی از این میوه‌ های مفید عبارت اند از:

• بلوبری
• تمشک سیاه
• تمشک قرمز
• توت فرنگی
• کرانبری

 

3) ویتامین های موثر بر تقویت حافظه:

تحقیقات دیگری نیز هست که بر روی کورکومین، ماده اصلی زردچوبه که یک آنتی‌ اکسیدان قوی است، انجام شده است. کورکومین تجمع پلاک ‌های آمیلوئیدی مضر را در مغز انسان سرکوب می ‌کند. پلاک ‌های آمیلوئیدی یکی از عوامل پیشرفت بیماری آلزایمر هستند.
علاوه بر این استفاده کافی از برخی ویتامین ها نیز می تواند در جلوگیری از آلزایمر موثر واقع شود. این ویتامین ها عبارت اند از:

• ویتامین های گروه ب
• ویتامین دی
• ویتامین سی
• ویتامین E

4) فعال نگه داشتن ذهن:

برای مقابله با بیماری آلزایمر؛ علت ایجاد و راه های پیشگیری از آن حدس و گمان های زیادی وجود دارد؛ اما یکی از راه های پیشگیری که تا حد زیادی اثبات شده است که از بروز این بیماری جلوگیری می کند، فعال نگه داشتن ذهن است.
فعال نگه داشتن مغز ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. فعالیت ‌هایی که به مغز برای فعال ماندن کمک می‌ کنند عبارت اند از:

• گوش دادن به رادیو
• خواندن روزنامه
• انجام بازی‌ های فکری
• بازدید از موزه ‌ها

 

5) انجام تمرینات ذهنی:

انجام تمرینات ذهنی به نظر می‌ رسد باعث ایجاد یا تقویت “ذخیره شناختی” شما می ‌شود. به عبارت دیگر، شما سلول‌ های عصبی و مسیر های بیشتری در مغز خود ایجاد می ‌کنید؛ اما سوالی که به وجود می آید این است که چرا این کار مهم است؟
معمولا مغز شما یک مسیر برای انتقال اطلاعات از نقطه A به نقطه B دارد. اگر در این مسیر انسداد یا بن ‌بستی وجود داشته باشد، اطلاعات عبور نخواهد کرد. افرادی که با انجام تمرینات ذهنی راه‌ های جدیدی برای تفکر ایجاد می ‌کنند، مسیر های جایگزین یا سلول ‌های عصبی جدیدی را در مغز خود به وجود می آورند.


برای تقویت حافظه و عملکرد مغز خود، این فعالیت‌ های را امتحان کنید:

• حل جدول کلمات متقاطع
• یادگیری بریج (بازی ورق)
• یادگیری زبان جدید

• ترک سیگار

طبق مطالعات انجام شده درمورد آلزایمر؛ علت ایجاد و راه های پیشگیری ، عوارض سیگار باعث بروز آلزایمر می شود. به همین دلیل سیگار کشیدن ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل را افزایش دهد. بین سیگار کشیدن و تغییراتی مانند کاهش توانایی ذهنی و افزایش ناتوانی، ارتباطی وجود دارد. اگر هنوز سیگار می‌ کشید، سعی کنید آن را ترک کنید. با پزشک خود در مورد روش ‌هایی که برای شما برای ترک سیگار مناسب است صحبت کنید.

 

عوامل موثر بر افزایش خطر ابتلا به آلزایمر

در ادامه عواملی که خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش می­ دهند؛ ذکر شده است:

• افزایش سن
• پوست سفید
• اگر یکی از افراد درجه اول (پدر، مادر، برادر یا خواهر) خانواده به این بیماری مبتلا باشد؛ خطر بروز آلزایمر وجود دارد
• در زنان شایع ­تر است
• افرادی که سر آنها به طور جدی آسیب می ­بیند
• عوامل سبک زندگی که افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی را افزایش می ­دهند؛ به عنوان مثال، سیگار کشیدن، کمبود ورزش­ های فیزیکی و رژیم غذایی ناسالم
• افراد مبتلا به سندروم داون

 

بیماری آلزایمر چگونه درمان می­ شود؟

هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد؛ با این حال، داروهایی که در دسترس هستند می ­توانند به تسکین برخی از علائم و کند کردن پیشرفت بیماری در برخی افراد کمک کنند. درمان و حمایتی که می ­تواند ارائه شود؛ شامل موارد زیر است:
1) حمایتی که از سوی خدمات اجتماعی ارائه می ­شود؛ از جمله مراقبان سلامت و مراقبت کوتاه­ مدت
2) کمک به حل مسائل قانونی بیماران مانند حضور وکیل مدافع و نوشتن وصیت ­نامه
3) تغییر در محیط خانه برای اینکه انجام فعالیت­ های روزمره آسان­تر شود.
4) غلبه بر مشکلات حافظه مانند یادداشت­ ها و لیست­ های یادآور و سازماندهی دارایی­ های بیمار
5) درمان شناختی رفتاری (CBT) برای کمک به افسردگی یا اضطراب
6) راه ­های دیگر برای کمک به اضطراب، افسردگی و مشکلات رفتاری وجود دارد؛ از جمله: رایحه درمانی، موسیقی و رقص، استفاده از حیوانات خانگی به عنوان یک راه درمانی، ماساژ و ورزش.
7) داروهای مورد استفاده برای بیماری آلزایمر عبارتند از: مهارکننده­ های استیل کولین استراز (AChE) (دونپزیل، گالانتامین یا ریواستیگمین) یا ممانتین.

برای کسب اطلاعات بیشتر، به جزوه ­ی جداگانه­ ای که در مورد داروها و درمان زوال عقل موجود است؛ مراجعه کنید.

 

تاثیر فولیک اسید و فولات بر کاهش عملکرد شناختی (بهبود آلزایمر)

شواهد قطعی وجود ندارد که نشان دهد مکمل‌های اسید فولیک باعث بهبود عملکرد شناختی در افراد مسن یا افراد مبتلا به بیماری آلزایمر یا سایر انواع زوال عقل می‌شوند.
سطح فولات خون در جمعیت عمومی به صورت کم یا نرمال طبقه‌ بندی می‌شود. سطح فولات پایین خون با عملکرد شناختی ضعیف مرتبط است که می‌تواند با مصرف مکمل‌های اسید فولیک بهبود یابد. با این حال، اسید فولیک برای افرادی که سطح فولات نرمالی دارند؛ مفید نیست.
بررسی‌ کارآزمایی‌های کنترل‌ شده‌ی تصادفی، نتایج مختلفی را در مورد اینکه آیا مکمل‌های اسید فولیک بر عملکرد شناختی در بزرگسالان سالم یا افراد مبتلا به کاهش عملکرد شناختی یا زوال عقل خفیف تا متوسط تاثیر مثبتی دارند یا نه، ارائه داده‌اند. این حوزه‌ی فعالی در تحقیقات است.
از این رو به نظر نمی‌ رسد که مکمل‌ اسید فولیک برای همه مفید باشد؛ به همین دلیل بهتر است قبل از مصرف این مکمل با پزشک خود مشورت کنید. به یاد داشته باشید که در ایالات متحده، بسیاری از غذاها مانند نان‌ و غلات، با اسید فولیک غنی‌ سازی شده‌اند. بسیاری از افراد همچنین مولتی ویتامین مصرف می‌کنند؛ اکثر آنها از ویتامین‌های B کمپلکس مانند B12 و فولات استفاده می‌کنند.
اگر شما در معرض خطر ابتلا به زوال عقل هستید یا قبلا کاهش عملکرد شناختی را تجربه‌ کرده‌اید؛ بررسی سطح اسید فولیک می‌تواند گامی منطقی باشد.

 

جمع بندی

یکی از بیماری هایی که هر روزه تعداد مبتلایان به آن افزایش می یابد، بیماری آلزایمر است. متاسفانه بیماری آلزایمر هیچ درمانی ندارد و علت دقیق ایجاد آن نیز هنوز کشف نشده است. به همین دلیل تنها راهی که می توانید با این بیماری مقابله کنید، کمک گرفتن از روش های پیشگیری از ابتلا به این بیماری است. برای آشنایی بیشتر ما در این مقاله درمورد آلزایمر؛ علت ایجاد و راه های پیشگیری از آن توضیح دادیم. برخی از بهترین راه های پیشگیری شامل فعال نگه داشتن مغز و داشتن رژیم غذایی سالم است.



مقالات مرتبط: