دکتر رویا میرنظامی 
ویتامین ها ترکیبات آلی هستند که افراد به مقدار مناسبی در طی روز به آنها نیاز دارند. هر ویتامین نقش متفاوتی در حفظ سلامت و عملکرد بدن دارند. کمبود ویتامینها در بدن میتواند دچار عوارض خفیف تا خطرناکی گردد.
ویتامینها به دو شکل محلول در آب و محلول در چربی هستند. ویتامینهای محلول در چربی شامل ویتامین D,E,A,K و ویتامینهای محلول در آب شامل ویتامینC و گروه B هستند.
ویتامینهای محلول در چربی برای جذب بهتر لازم است که همراه یک غذای دارای چربی مصرف شوند. این ویتامینها در بدن مخصوصا کبد ذخیره می شوند.
ویتامینهای محلول در آب توصیه میشود که بصورت ناشتا یا قبل غذا مصرف شوند. این ویتامینها به مقدار مورد نیاز در بدن جذب و مابقی آنها از راه ادرار یا مدفوع دفع میگردند به همین لازم است که بصورت روزانه حتما مصرف شوند. ویتامینهای محلول در آب مانند ویتامین B اکثرا در اثر طبخ و گرما کاهش می یبایند و یا از بین می روند. در نتیجه بهتر است برای تامین کامل این ویتامینها از قرصهای مولتی ویتامین یا مکمل ویتامین C یا B استفاده شود.
ویتامینها در میوه و سبزیجات و گوشت وجود دارند.
ویتامین های محلول در آب شامل ویتامین های گروه B و ویتامین C می شوند، بهتر است صبح ها 30 دقیقه قبل از صبحانه و با شکم خالی خورده شوند. اما می توانید این ویتامین ها را 2 تا 3 ساعت پس از صرف غذا هم مصرف کنید.
ویتامین های محلول در چربی شامل ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E، و ویتامین K می شوند. این ویتامین ها بهتر است همراه غذا یا بلافاصله بعد از غذا مصرف شوند.
مینرال یا مواد معدنی مواد مغذی هستند که بدن برای بقای خود به آنها نیاز دارد. مهم ترین مواد معدنی و مینرال که معمولاً در قرص ها و شربت های مولتی ویتامین مینرال استفاده می شوند هم عبارتند از: آهن، کلسیم، زینک (روی)، منیزیم، مس، کروم، ید، سلنیوم، مولیبدن و بورن.
علاوه بر مواد معدنی گاهی امگا 3 و لوتئین هم به قرص مولتی ویتامین مینرال اضافه می شود تا خواص این قرص ها برای تقویت عمومی بدن را افزایش دهند.
بعضی مواد معدنی هم مثل آهن و زینک بهتر است با شکم خالی خورده شوند.
قرص های مولتی ویتامین معمولاً به دو دسته قرص های مولتی ویتامین مینرال (عمومی) و قرص های مولتی ویتامین تخصصی (برای تقویت مو، تقویت استخوان، تقویت حافظه و ...) تقسیم می شوند.
تفاوت قرص مولتی ویتامین مینرال با قرص های ویتامین تقویت مو، تقویت استخوان، تقویت حافظه و ... در این است که قرص های مولتی ویتامین مینرال انواع بیشتری از ویتامین ها و مواد معدنی را در مقایسه با قرص های تقویتی تخصصی دارند اما مقدار هر یک از ویتامین ها یا مواد معدنی در آن ها در مقایسه با قرص های تقویتی خاص کمتر است. به همین دلیل اگر مشکل پوکی استخوان یا ریزش مو دارید، باید قرص تقویت استخوان یا تقویت مو بخورید و مصرف قرص های مولتی ویتامین و مینرال ممکن است کمک زیادی به حل مشکل شما نکند. اما اگر به طور کلی کمبود ویتامین دارید و یا میوه و مواد معدنی کافی در طول روز نمی خورید، قرص های مولتی ویتامین مینرال بهترین انتخاب برای شما هستند.
1) مواد مغذی بدن را افزایش میدهد. اگر به هر دلیلی نمی توانید مواد مغذی بدن خود را به دست بیاورید، احتمالا با مصرف قرص مولتی ویتامین می توانید این کمبود را جبران کنید.
2) بیماری ها و مشکلات خاص بدن را برطرف میکند. انواع مختلف مولتی ویتامین می تواند برای کسانی که به بیماری های خاصی مبتلا هستند، مفید باشند (اگرچه هنوز ارزش قرص مولتی ویتامین بدر پیشگیری و درمان بیماری هنوز اثبات نشده است)
3) برای گروه ها های خاصی از افراد بسیار مفید است. منظور از گروه های خاص، خانم های باردار، افراد کهنسال و یا کسانی که به نسبت اشخاص دیگر فعال تر هستند مانند ورزشکاران، می باشند.
بهترین زمان مصرف مولتی ویتامین و مکمل ها صبح ها، شب ها و در حین میل کردن غذا می باشد، زیرا بهتر جذب بدن می شود. البته پزشکان تغذیه توصیه میکنند که ویتامینی ها را با فیبرهای خوراکی مانند سبزیجات و پوست میوه مصرف نکنید زیرا مانند یک مانع روی روده قرار میگیرد و اجازه جذب سریع و راحت را نمیدهد.
هیچ مدرک علمی وجود ندارد که ثابت کند اگر شما در ساعات مشخصی از روز، این قرص را مصرف کنید، تاثیر بیشتر یا کمتری در سلامتی شما خواهد داشت. تنها مسئله ای که در مصرف قرص مولتی ویتامین اهمیت دارد، مصرف مداوم آن است. با این حال در نحوه مصرف ویتامین ها کمی ملاحظات وجود دارد که در ادامه به طور کامل به این موضوع خواهیم پرداخت.
بهتر است قرص مولتی ویتامین خود را همراه با غذا مصرف کنید زیرا احتمال ایجاد ناراحتی معده یا حالت تهوع را کاهش میدهد، اما ممکن است این سوال برایتان به وجود بیاید که مولتی ویتامین را همراه با چه غذایی مصرف کنیم؟
به طور کلی، اگر قرص یا دارویی را طبق رویه منظمی مصرف میکنید، همیشه کاغذی که حاوی اطلاعات آن می باشد را مطالعه نموده تا از هرگونه تداخل با ویتامین یا مواد معدنی جلوگیری شود.
بسیاری از افراد در کنار مولتی ویتامین از مکمل های غذایی مانند روغن ماهی، اسیدهای چرب امگا-3 و غیره استفاده می کنند. تقریبا تمام آنها این سوال را دارند که که بهترین زمان برای مصرف این مکمل ها چه زمانیست؟
از آنجایی که ویتامین ها و مواد معدنی داخل مکمل ها همان موادی است که در مولتی ویتامین وجود دارد اما دوز آن بالاتر است، ممکن است با مواد مشابه مولتی ویتامین در رقابت باشند، به همین علت توصیه می کنیم که در ساعات مختلف روز آنها را و همراه با غذا مصرف کنید.
مصرف دوزهای بالا از مواد مغذی مانند کلسیم و منیزیم ممکن است باعث کاهش جذب مواد گیاهی به نام کاروتنوئیدها شود. بهترین زمان مصرف کلسیم در زمان صرف غذا می باشد زیرا اسید معده تولید شده هنگام میل کردن غذا مهم است. چنانچه کلسیم را به صورت سیترات مصرف کنید، هیچ محدودیتی در زمان مصرف آن نخواهید داشت.
همه افرادی که به نحوی نمی توانند ویتامین ها و املاح معدنی مورد نیاز بدن را دریافت کنند، با تجویز پزشک می توانند قرص مولتی ویتامین مصرف کنند
افراد کهنسال
حتما می دانید که مصرف همزمان برخی داروها ممکن است باعث تداخل دارویی شود.
مثلا افرادی که تیروئید کم کار دارند نباید همزمان از کلسیم و آهن استفاده کنند زیرا این دو ماده معدنی می تواند در جذب تیروکسین در بدن اختلال ایجاد کند.
به طور کلی پزشکان مصرف مکمل های ویتامین را توصیه نمیکنند اما مسئله مهم تر عدم ایجاد وقفه در مصرف روزانه مکمل های ویتامین است، خصوصا اگر این مکمل ها برای کمبود بدن استفاده می شوند. چنانچه شما به سلامتی خود اهمیت میدهید، بهتر است به جای مصرف مکمل ها، یک رژیم غذایی متعادل و سالم که شامل تمام مواد مغذی است را در پیش بگیرید.
مردان و زنان بزرگسال برای تامین سلامتی خود به مواد معدنی کافی نیاز دارند اما در شرایط خاصی از زندگی زنان به مواد مغذی بیشتر احتیاج دارند، مثلا طبق گفته NHS زنان در سن 19 الی 50 سالگی، به 14.8 میلی گرم آهن در روز نیاز دارند در حالی که همه مردان و زنان بالای 50 سال، به 8.7 میلی گرم در روز نیاز دارند.
زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی قرار دارند، باید برای سلامتی خود و نوزادشان به اندازه کافی مواد مغذی مصرف کنند. مهم ترین ماده مغذی در دوران بارداری، اسید فولیک است که خطر نقص لوله عصبی مرکزی مانند نخاع بیفیدا را در نوزادان تازه متولد شده کاهش میدهد.
مولتی ویتامین مخصوص زنان باردار نباید حاوی ویتامین آ باشد زیرا این ویتامین برای نوزادان تازه متولد شده مضر می باشد اما در عین حال ویتامین ها و مواد معدنی دیگری که داخل مولتی ویتامین هستند برای زنان باردار بسیار مفیدند. در دوران بارداری قبل از شروع مصرف، باید با پزشک خود مشورت کنید.
ورزشکاران و افراد فعال به مولتی ویتامین های مخصوص خودشان نیاز دارند، زیرا در هنگام ورزش کردن، بدن به طور طبیعی رادیکال های آزاد تولید میکند و این مواد شیمیایی به سلول ها و DNA آسیب می رسانند، اما بدن آنتی اکسیدان هایی دارند که در مقابل این رادیکال های آزاد از خود مقاومت نشان میدهند؛ با این وجود ورزش کردن ممکن است ذخیره آنتی اکسیدان های بدن را از بین ببرد. چاره کار ورزشکاران این است که در کنار مصرف میوه و سبزیجات رنگارنگ و مواد غذایی غنی، از مولتی ویتامین های ویژه استفاده کنند. مولتی ویتامین های ورزشی شامل منیزیم، ویتامین های گروه B و ویتامین D و کلسیم می باشد.
بهتر است بعد از تمرین از مولتی ویتامین استفاده شود. اما اگر مولتی ویتامین شما انرژی زا هست آن را بعد از غذای صبحانه یا ناهار بخورید. (قبل تمرین)
متاسفانه رژیم غذایی بسیاری از ما طوریست که تمام ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را شامل نمی شود، به همین دلیل باید این مواد معدنی به نحوی دیگر در بدن جایگزین شوند. قرص مولتی ویتامین، بهترین جایگزین برای این عناصر هستند که باید در زمان درست مصرف شوند و هرگز وقفه ای در مصرف آنها ایجاد نشود.
مجله و داروخانه اینترنتی مهتاطب، زیر مجموعه داروخانه شبانه روزی دکتر رویا میرنظامی می باشد و شما عزیزان برای خرید محصولات درمانی در زمینه مشکلات پوست و مو می توانید به سایت www.mahtateb.com مراجعه نمایید و یا در تلگرام به شماره 09358343612 پیامک دهید تامشاوران متخصص مهتاطب شما را در خرید محصول مناسب راهنمایی کنند.
مطالعه بیشتر:
