قارچ سر؛ علائم و درمان قارچ سر

عفونت قارچ سر

عفونت قارچی سر نوعی عفونت پوستی است که در اثر تکثیر بیش از حد قارچها ایجاد می شود، در این بیماری قارچ ها به پوست و فولیکول مو حمله می کنند و باعث خارش و پوسته پوسته شدن سر و ریزش مو در کف سر می گردند. قارچ سر یک بیماری مسری و قابل انتقال است و در صورت عدم رسیدگی به آن فرد برای همیشه دچار کچلی می شود. خارش و قرمزی اولین علائم قارچ سر است.
   

روشهای انتقال قارچ سر

قارچ کف سر از بجز برخی از قارچها بسیار مسری هستند و می توانند به روش های زیر منتقل شوند:

1) انسان به انسان:

کرم حلقوی اغلب از طریق تماس مستقیم پوست به پوست با فرد آلوده گسترش می یابد.

2) اشیاء به انسان:

کرم حلقوی می تواند از طریق تماس با اشیا یا سطوحی که فرد یا حیوان آلوده لمس کرده است ، مانند لباس ، حوله ، ملحفه ، شانه یا برس گسترش یابد.

3) حیوان به انسان:

سگ و گربه ، به خصوص توله سگ و بچه گربه ، اغلب ناقل کرم حلقوی هستند. حیوانات دیگری که اغلب ناقل قارچ هستند شامل گاو ، بز ، خوک و اسب است. کودک شما می تواند با نوازش حیوان مبتلا به قارچ کرم حلقوی به عفونت قارچ سر کرم حلقوی مبتلا شود.
 
برای درمان قارچ سر ابتدا باید با ویژگی های انواع قارچ سر آشنا شوید و بتوانید نوع قارچ سر خود را تشخیص دهید تا بهترین روش درمانی را بر روی اختلال ایجاد شده بر روی کف سر و موها اعمال کنید. تیم مجله مهتاطب امروز در مورد قارچ سر، انواع، علائم و روش درمان قارچ سر برای شما مطالب مفیدی را جمع آوری نموده است.
 

بیشتر بخوانید: قرص مترونیدازول

  
 

---

انواع قارچ سر
قارچ کف سر دارای انواع مختلفی است که هر کدام علت خاص داشته و در ناحیه خاصی از سر شروع به ظاهر شدن می کنند. انواع قارچ سد شامل موارد زیر می باشد:

1) قارچ کرم حلقوی
2) قارچ مالاسزیا
3) قارچ اکتوتریکس
4) قارچ اندوتریکس
5) قارچ فاووس
6) قارچ پیدرا
7) قارچ دمودکس

1) قارچ سر کرم حلقوی (tinea capitis) 

شاید اسم این نوع قارچ شما را به این باور برساند که در اثر نوعی کرم در کف سر و پوست ایجاد شده است اما قارچ کرم حلقوی بر خلاف اسم خود از قارچ ایجاد می شود نه کرم. کرم حلقوی یا درماتوفیتوز یک بیماری عفونی بسیار شایع است که به شدت مسری و قابل انتقال است این بیماری عفون در هر نقطه از بدن ممکن است ایجاد شود که از شایع ترین مناطق؛ ناخن، پا، سر است. کرم حلقوی پوست سر بیشتر در کودکان نوپا و کودکان در سنین مدرسه رخ می دهد.
 

مکانیسم اثر قارچ کرم حلقوی

قارچ کرم حلقوی به فیبرهای مو در ناحیه آسیب دیده وارد می شود و در نتیجه موها شکننده و ضعیف شده و به راحتی از بین می روند و یک تکه از پوست ایجاد می شود. نواحی مبتلا به قارچ حلقوی در سر اغلب خارش دار ، قرمز و ملتهب هستند و لکه های دارای عفونت دارند که ممکن است تاول زده و خارج شوند. این تکه های عفونت معمولاً در لبه ها قرمزتر هستند و رنگ پوست در مرکز ضایعه طبیعی تر است. قارچ کرم حلقوی سر ممکن است ظاهری شبیه به یک انگشتر را ایجاد کند، از این رو نام این بیماری "کرم حلقوی" است.
 

علائم قارچ سر کرم حلقوی

•  یک یا چند لکه گرد پوست فلس دار که در آن موها در سر یا چند میلی متر بالاتر از کف سر شکسته و جدا شده اند.
•  بخشهایی که به آرامی بزرگ می شوند
•  نواحی فلس دار ، خاکستری یا قرمز شده
•  لکه هایی که نقاط سیاه کوچکی دارند و در آن مو در پوست سر شکسته است
•  موهای شکننده یا موهای ضعیف که براحتی جدا می شوند
• مناطق حساس و دردناک در پوست سر-
• گاهی اوقات افراد مبتلا به قارچ  کرم حلقوی پوست منجر به التهاب شدید و چرک های کوچک در محل عفونت می شوند که ممکن است باعث زخم یا ریزش دائمی مو شود.

درمان قارچ سر کرم حلقوی

درمان قارچ سری که از نوع کرم حلقوی باشد به وسیله داروهای خوراکی و شامپوهای ضد قارچ امکان پذیر است.
   
 

انواع دیگر قارچ کرم حلقوی

قارچ هایی که باعث کرم حلقه ای پوست سر می شوند، می توانند عفونت های دیگری در بدن ایجاد کنند. این عفونت ها به طور کلی توسط بخشی از بدن آسیب دیده طبقه بندی می شوند. آنها عبارتند از:

• کرم حلقوی بدن (tinea corporis): این فرم باعث ایجاد یک حلقه قرمز ، پوسته پوسته یا دایره بثورات روی لایه بالایی پوست شما می شود.
• پای ورزشکار (tinea pedis): این شکل از کرم حلقوی مناطق مرطوب بین انگشتان پا و گاهی اوقات روی خود پا را تحت تأثیر قرار می دهد.
• جوک خارش (tinea cruris): این فرم روی اندام تناسلی، ران فوقانی داخلی و باسن شما تأثیر می گذارد.

 
 

عوامل انتقال و سرایت کرم حلقوی پوست سر 

سن: کرم حلقه ای پوست سر بیشتر در کودکان نوپا و در سنین مدرسه دیده می شود.
قرار گرفتن در معرض کودکان دیگر: شیوع کرم حلقوی در مدارس و مراکز نگهداری از کودکان که در اثر تماس نزدیک بدنی به راحتی گسترش می یابد، معمول است.
قرار گرفتن در معرض حیوانات خانگی: یک حیوان خانگی مانند گربه یا سگ می تواند بدون نشان دادن علائم به این عفونت مبتلا شود. کودکان با لمس یا نوازش حیوان می توانند به این عفونت مبتلا شوند.

درمان قارچ سر کرم حلقوی

درمان کرم حلقوی بسته به نوع قارچ خاص متفاوت است. برخی از انواع عفونت کرم حلقوی خود به خود از بین می رود و هیچ درمانی انجام نمی شود. با این حال، معمولاً از گریزئوفولوین، که ضد قارچ است استفاده می شود. گریزئوفولوین در برابر قارچ های موجود در مو و پوست بسیار موثر است اما در درمان عفونت های مخمری یا باکتریایی خیلی خوب نیست. این دارو به تدریج در پوست و مو تجمع می یابد. این دارو بیشتر به کراتین که یکی از اجزای اصلی مو، پوست و ناخن است می پیوندد و از آلودگی کراتین به قارچ جلوگیری می کند.


 

---

2) قارچ سر مالاسزیا (aMalassezi) 
قارچ مالاسزیا به صورت طبیعی در پوست کف سر وجود دارد و از پوست سر تغذیه می کند اما گاهی با افزایش پوسته ریزی سر تکثیر قارچ مالاسزیا بیشتر شده و باعث ایجاد اختلال پوستی بنام شوره می گردد. در این بیماری قارچی سر، پوسته هایی سفید رنگ و چسبناک در کف سر و لابه لای موها مشاهده می شود که با خارش سر همراه است. در صورت عدم درمان شوره سر که در اثر فعالیت قارچ مالاسزیا ایجاد شده است ریزش مو شدید می شود و گاهی پوست در اثر خارش، خراش برداشته و عفونت و باکتری وارد پوست می گردد. در اثر عفونت قارچ سر مالاسزیا خارشريال زخم و کچلی رخ می دهد ولی شوره سری که از طریق قارچ مالاسزیا ایجاد می شود قابل انتقال و مسری نیست.
   

علائم قارچ مالاسزیا:

خارش، پوسته های سفید یا زرد رنگه چسبنده به مو و کف سر

درمان قارچ سر مالاسزیا:

از طریق استفاده از شامپوهای ضد شوره قارچ سر مالاسزیا درمان می شود.

   
 

---

3) قارچ سر اکتوتریکس (ectothrix) 
نوعی عفونت قارچی است که در در آن قارچی بنام  میکروسپروم به کندی به ساقه مو حمله می کنند و یا به زیر کوتیکول مو (لایه بیرونی مو) نفوذ کرده و باعث تخریب و ریزش مو می گردد. قارچ اکتوتریکس میتواند باعث ایجاد کچلی در فرد مبتلا شود.  کچلی که در اثر این نوع قارچ ایجاد می شود "تینه کاپیتس" نام دارد.
 

تشخیص قارچ سر اکتوتریکس:

برای تشخیص قارچ اکتوتریکس از طریق لامپهای وودکه استفاده می گردد. این لامپها دارای نور ماورابنفش و به رنگ آبی هستند و وقتی به پوست سر که دارای قارچ اکتوتریکس است برخورد میکند بخشهای مبتلا به رنگ سبز در می آیند.


علائم قارچ سر اکتوتریکس:
لکهای دایره ای شکل به رنگ خاکستری و پوسته پوسته شده که ممکن است التهابی هم نداشته باشند. موهای رشد کرده در قسمتهای درگیر به قارچ سر اکتوتریکس شعیف، شکسته شده و کوتاهتترند.


 

---

4) قارچ سر اندوتریکس (endotrix) 
تینیا کاپیتس نوعی کچلی و طاسی سر است که در اثر قارچی بنام تریکوفایتونا ایجاد می شود. قارچ تریکوفایتونا بخش داخلی ساقه مو را پر می کند و دیگر با لامپ وود قابل شناسایی نیست.

علائم قارچ سر اندوتریکس: پوست در اثر حمله قارچها و عفونت ناشی از آن دچار نوعی آبسه می شود که در آن سطح درم (لایه داخلی)  پوست ملتهب می شود.

تشخیص قارچ سر اندوتریکس: یک تار مو از ریشه کنده می شود و در زیر میکروسکوپ قرار می گیرد.

درمان قارچ سر اندوتریکس: شامپوهای ضد قارچ، داروهای خوراکی و کرم های استروئیدی


 

---

5) قارچ سر فاووس (Favosa) پیشگیری از کرم حلقوی و سایر قارچای پوستی دشوار است زیرا قارچهای ایجاد کننده آن معمول و بسیار مسری هستند امابا انجام این مراحل می توانید به کاهش خطر ابتلا به عفونت قارچ پوست سر و پوست بدن کمک کنید:
 
🔷در مورد قارچ و انواع آن و روش های دریافت آن اطلاعات خود و فرزندانتان را بالا ببرید.

🔷از خطر کرم حلقوی و سایر قارچها در افراد آلوده یا حیوانات خانگی آگاه باشید.

🔷به کودکان خود آموزش دهید که شکل قارچها چگونه اند تا در صورت مشاهده آنها به شی، حیوان یا فرد مبتلا نزدیک نشود.

🔷نظافت را رعایت و موها را بخوبی بشوئید و موهای خیس را سریعا خشک کنید؛ محیط مرطوب برای تکثیر قارچها عالیست.

🔷حتماً سر کودک خود را بخصوص بعد از کوتاهی مو بشویید، تا حد امکان برای کوتاهی مو در آرایشگاهها از وسایل شخصی استفاده کنید.

🔷اطمینان حاصل کنید که کودک شما برای جلوگیری از شیوع عفونت ، دست های خود را مرتبا می شوید. مناطق مشترک را به خصوص در مدارس، مراکز نگهداری از کودکان، سالن های ورزشی و رختکن تمیز نگه دارید.

🔷از حیوانات آلوده پرهیز کنید. عفونت اغلب مانند تکه ای از پوست است که در آن پوست از بین رفته است. اگرچه در برخی موارد ممکن است هیچ نشانه ای از بیماری مشاهده نکنید. از دامپزشک خود بخواهید حیوانات خانگی و اهلی خود را از نظر وجود کرم حلقوی بررسی کند.

🔷وسایل شخصی را به اشتراک نگذارید. به فرزندان خود بیاموزید که اجازه ندهند دیگران از لباس ، حوله ، برس مو یا سایر وسایل شخصی خود استفاده کنند و یا چنین وسایلی را از کودکان دیگر قرض بگیرید
 
 
 

---

داروهای خوراکی برای درمان قارچ

1) گریزئوفولوین (Griseofulvin):

داروی ضد قارچ گریزئوفولوین (Griseofulvin) جز گروه دارویی آنتی بیوتیک پنی سیلیوم می باشد و جز گروه درمان ضد قارچ قرار دارد. دوز قرص گریزئوفولون 125 میلی گرمی است و جهت درمان عفونت های قارچی مثل کرم حلقوی، عفونت های درماتوفیتی پوست و مو مورد استفاده قرار می گیرد. از این قرص ضد قارچ 500 تا 750 میلی گرم در روز می توان استفاده کرد. مدت زمان درمان با قرص گریزئوفولوین 14 روز تا 6 ماه است و مقدار دوز مصرف روزانه و طول درمان بستگی به سن، شدت توسعه و نوع قارچ با توجه به تشخیص پزشک بستگی دارد.
عوارض قرص گریزئوفولوین ضد قارچ شامل سر درد، خستگی، بی خوابی، تهوع، استفراغ، درد شکم، اسهال، برفک دهان می باشد.
مصرف این قرص ضد قارچ برای افراد با حساسیت شدید به دارو، نارسایی کبدی، بیماری لوپوس منع شده است.
 

2) قرص تربینافین (Terbinafine):

تربینافین جز داروهای ضد قارچ است که برای درمان مشکلات ناشی از قارچ مخصوصا قارچ میکروسپوروم برای درمان قارچ سر اندوترکس تجویز می گردد. البته تربینافین به شکل قطره و کرم نیز موجود است. معمولا دوره مصرف قرص تربینافین برای درمان قارچ سر 4 تا 6 هفته می باشد.
عوارض جانبی قرص تربینافین شامل سر درد، تهوع، ناراحتی معده، تغییر در حس چشایی، کاهش اشتها، استفراغ و گاهی حساسیت پوستی مثل خارش و قرمزی می باشد.
 

3) ایتراکونازول (itraconazole) :

شکل مایع دهانی،کپسول و آمپول وریدی دارد و یک داروی ضد قارچ قوی برای درمان عفونت های قارچی سر و پوست مانند کرم حلقوی، اندوتریکس  و درماتوفیت استفاده می گردد. شکل دهانی این دارو با دوز 200 میلی گرم در روز به مدت یک هفته تجویز می گردد. طرز مصرف ایتراکونازول به این شکل است که قبل از بلع دارو باید 20 ثانیه در دهان بماند تا از طریق بزاق دهان موثر باشد. مقدار مصرف این دارو می تواند کم یا زیادتر شود.
ایتراکونازول از تشکیل غشا سلولی قارچ جلوگیری می کند و در نتیجه مانع ایجاد قارچ و از بین بردن قارچ های موجود می شود. کپسول ایتروکونازول دارای 2 دوز 65 و 100 میلی گرم است. کپسول ایتراکونازول 100 میلی گرم بهتر است در محیط اسیدی دستگاه گوارش قرار بگیرد که بهترین زمان آن مصرف به همراه غذاست. کپسول ایتراکونازول با دوز 65 میلی گرم معمولا 2 بار در روز مصرف شده و بهتر است بصورت ناشتا مصرف گردد تا جذب یشتری داشته باشد.مثلا اگر دو کپسول 65 میلی گرم را بعد از غذا مصرف کنید جذب آن معادل با دو کپسول 100 میلی گرم همذاه با غذا برابری می کند.
مصرف این دارو برای کودکان زیر 6 ماه توصیه نمی گردد.
 

4) فلوکونازول (fluconazole):

فلوکونازول از دسته داروهای ضد قارچ می باشد که به شکل قرص و کپسول و کرمهای واژینال در داروخانه ها در دسترس است. تجویز شود و باید شما این دارو ها را به صورت مرت به مدت 4 الی 6 هفته مصرف نمایید . به یاد داشته باشید. فلوکونازول با مهاز آنزیم حیاتی غشای قارچها باعث نابودی آنها و جلوگیری از ایجاد مجدد آنها می گردد. 
از جمله عوارض جانبی احتمالی از داروی فلوکونازول می توان به تهوع، استفراغ، اسهال، عوارض کبدی و حساسیت جلدی-مخاطی نسبت به دارو، سوزش و درد معده اشاره نمود.
فلوکونازول با داروهایی مثل آنتی بیوتیکها، ضد قارچ و ضد ویروس، داروهای انعقاد خون، داروهای کنترل کلسترول سرطان، داروهای غیر استروئیدی در تداخل است. برای مصرف قرص فلوکونازول با پزشک مشورت نمائید و داروی ضد قارچ را تا زمانی که پزشک تعیین می کند مصرف نمائید. 

 

سخن آخر:

در صورت مشاهده هرگونه علائم از قارچ سر سریعا به پزشک مراجعه نمائید و درمان را هرچه سریعتر شروع نمائید زیرا اکثر مدل های عفونت قارچ سر مسری هستند و ممکن است به دیگر در نزدیکی خود انتقال دهید. داروهای معرفی شده فقط بخشی از ترکیبات و داروهای درمان قارچ سر هستند و برای مصرف آنها نیاز به تشخیص و تجویز پزشک است.

مجله و داروخانه اینترنتی مهتاطب، زیر مجموعه داروخانه شبانه روزی دکتر رویا میرنظامی می باشد و شما عزیزان برای خرید محصولات درمانی در زمینه مشکلات پوست و مو می توانید به سایت www.mahtateb.com مراجعه نمایید و یا در واتساپ-ایتا-روبیکا به شماره 09302007587 پیامک دهید تامشاوران پوست و موی مهتاطب شما را در خرید محصول مناسب راهنمایی کنند.



مقالات مرتبط:
بهترین شامپو ضد شپش