متاسفانه امروزه افراد بسیاری در سراسر جهان با مشکل کم خونی و کمبود آهن مواجه هستند. موارد بسیاری مانند بیماری های زمینه ای، مصرف داروهای خاص، جراحی، ژنتیک و... می تواند در بروز این مشکل موثر باشند. معمولا علائم و نشانه های کم خونی در بدن افراد درگیر متفاوت است. اما عوارض کمبود آهن در بدن چیست و چگونه می توان این بیماری را درمان کرد؟ در مقاله پیش رو شما را با عملکرد آهن در بدن آشنا می کنیم و عوارض ناشی از کمبود آن را مورد بررسی قرار می دهیم. همچنین به شما خواهیم گفت در صورت ابتلا به کمبود آهن چگونه با این مشکل مبارزه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
عوارض شایع کمبود آهن
همان طور که در پاراگراف قبل نیز اشاره کردیم، آهن یکی از مواد ضروری و مورد نیاز بدن است که کمبود آن می تواند کودکان و بزرگسالان را با مشکلات متفاوتی مواجه کند. البته این عوارض معمولا جدی یا طولانی مدت نیستند؛ ولی ممکن است زندگی روزمره افراد را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه به تعدادی از عوارض کمبود آهن در بدن اشاره می کنیم:
1) خستگی:
کم خونی و فقر آهن می تواند باعث احساس خستگی و کمبود انرژی (بی حالی) شود. این مشکل موجب می شود در طول روز و در محل کار خود بازدهی کمتری داشته باشید. افراد درگیر با کم خونی معمولا به سختی از خواب بیدار می شوند و برای انجام کارهای روزانه و ورزش منظم انرژی لازم را ندارند.
2) افزایش خطر ابتلا به عفونت:
براساس تحقیقات انجام شده یکی از عوارض کمبود آهن در بدن تضعیف سیستم ایمنی و سد دفاعی بدن است. این موضوع، آسیب پذیری شما در برابر عفونت های مختلف را افزایش می دهد.
3) مشکلات قلبی و ریوی
بزرگسالان مبتلا به کم خونی شدید در معرض خطر ابتلا به عوارض قلبی و عروقی قرار می گیرند. همچنین کمبود آهن عملکرد ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
4) داشتن بارداری پر خطر:
زنان باردار مبتلا به کم خونی شدید، در دوران بارداری و بعد از زایمان با مشکلات بسیاری درگیر می شوند. نارس به دنیا آمدن نوزادان، داشتن وزن پایین هنگام تولد، کمبود آهن در بدن نوزاد و مادر، کمبود تمرکز در کودک و افسردگی پس از زایمان، تنها تعدادی از عوارض کمبود آهن در بدن هنگام بارداری است.
5) سندرم پاهای بی قرار:
با توجه به تحقیقات انجام شده، فقر آهن در بدن می تواند باعث بروز سندروم پای بی قرار شود که یک بیماری شایع است و سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد درگیر با این بیماری میل شدیدی به حرکت دادن بی دلیل پاهای خود دارند و نمی توانند در مقابل این مشکل مقاومت کنند. این بیماری باعث ایجاد احساس ناخوشایند در ساق پا و قسمت ران می شود. پزشکان اغلب از این بیماری به عنوان سندرم پای بیقرار ثانویه نام می برند که معمولاً با مصرف مکمل های آهن قابل درمان است.
6) ریزش مو:
آهن نقش مهمی در خونسازی و انتقال اکسیژن به سلولهای بدن دارد. زمانیکه سطح آهن در بدن کم شود، اکسیژن رسانی به فولیکول های مو و همچنین گردش خون در کف سر کم شده و در نتیجه مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و تقویت موها به آنها نرسیده و موها ضعیف و نازک می شوند و شروع به ریزش می کنند.ریزش موی ناشی از کمبود آهنبه این شکل است که معمولاً متوجه ریزش مو در وسط سر، تاج و خط مو می‌شوید.
عوارض کمبود آهن در بدن کم نیست و متعادل بودن آن دو مزیت کلیدی برای سلامتی به همراه دارد که عبارت اند از: 🔸 کاهش خستگی 🔸تقویت سیستم ایمنی بدن
البته این ماده معدنی مزایای بیشماری به همراه دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم. آهن همچنین به درمان بیماری کم خونی که به معنی پایین بودن سطح گلبول های قرمز سالم است کمک می کند و موجب افزایش هموگلوبین خون یا همان پروتئین اکسیژن رسان به سراسر بدن می شود. (وظیفه دیگر هموگلوبین، جمع آوری دی اکسید کربن از سلول ها و رساندن آن ها به ریه ها است.) اکثر مردم تمام آهن مورد نیاز بدن را از رژیم غذایی روزانه خود دریافت می کنند؛ اما وجود بیماری های خاص یا از دست دادن حجم زیادی از خون، استفاده از مکمل های آهن را ضروری می کنند.
در ابتدا، کم خونی ممکن است آنقدر خفیف باشد که علائم خاصی در بدن ظاهر نشود و مورد توجه قرار نگیرد؛ اما با بیشتر شدن مشکل، عوارض کمبود آهن در بدن نمایان می شود و علائم و نشانه ها نیز به مراتب بیشتر می شود.
از جمله نشانه های کمبود آهن در بدن می توان به موارد زیر اشاره کرد: 🔷 ضربان قلب بالا 🔷 ریزش مو 🔷 درد قفسه سینه 🔷 پوست رنگ پریده 🔷 دست و پاهای سرد 🔷 ناخن های شکننده 🔷 ضعف و خستگی مفرط 🔷 التهاب یا درد زبان 🔷 احساس تنگی نفس و خفگی 🔷 سردرد و سرگیجه یا سبکی سر 🔷 هوس های غیر معمول برای مواد غیر مغذی مانند یخ و خاک یا نشاسته 🔷 کم اشتهایی به خصوص در نوزادان و کودکان مبتلا به فقر آهن در صورت مشاهده هر یک از موارد گفته شده حتما با پزشک خود مشورت کنید. تشخیص به موقع و زود هنگام بیماری می تواند طول درمان را کوتاه تر کند.
راه های تشخیص و درمان فقر آهن
با توجه به میزان کم خونی و عوارض کمبود آهن در بدن، پزشک معالج ممکن است روش های درمانی متفاوتی برای شما در نظر بگیرد. در اکثر موارد استفاده از یک مکمل غذایی مناسب می تواند این کمبود را به راحتی طی چند ماه جبران کند و به ندرت باعث ایجاد مشکلات طولانی مدت می شود؛ مگر در موارد خاص.
برای داشتن یک دوره درمان کامل و موفق لازم است تحت نظر یک متخصص باشید و هر چند ماه یک بار برای چک آپ به او مراجعه کنید. طی این دوران، پزشک معالج میزان تاثیر مکمل و داروهای تجویزی را کنترل می کند تا ببیند سطح آهن خون شما به حالت عادی برگشته است یا خیر. برای به حداقل رساندن عوارض کمبود آهن در بدن ابتدا باید علت زمینه ای بروز این مشکل درمان شود تا دوباره دچار کم خونی نشوید. افزایش میزان آهن در رژیم غذایی روزانه و مصرف غذاهای سرشار از آهن نیز می تواند در روند درمان تاثیر به سزایی داشته باشد.
منابع غذایی حاوی آهن عبارت اند از:
🌟تخم مرغ 🌟برنج قهوه ای 🌟حبوبات و لوبیا 🌟آجیل و دانه ها 🌟گوشت و ماهی و توفو 🌟غلات یا نان غنی شده با آهن 🌟سبزیجات با برگ سبز تیره مانند شاهی و کلم پیچ 🌟میوه های خشک مانند زردآلو و آلو خشک و کشمش
تا این قسمت از مقاله با عوارض کمبود آهن در بدن آشنا شدیم و روش های درمان فقر آهن را مورد بررسی قرار دادیم؛ اما مصرف این ماده معدنیچه مزایایی به همراه دارد و چگونه می تواند کیفیت زندگی ما را بالاتر ببرد؟ در ادامه تعدادی از مزیت های مصرف آهن را با یکدیگر بررسی می کنیم.
💙کم خونی را درمان می کند:
همان طور که گفته شد کم خونی یکی از شایع ترین کمبودهای تغذیه ای در سراسر دنیا به شمار می آید که تنها راه درمان آن مصرف مکمل های حاوی آهن است. کم خونی زمانی بروز می کند که سطح هموگلوبین خون کاهش پیدا کند.
💚موجب افزایش تمرکز می شود:
یکی دیگر از عوارض کمبود آهن در بدن عدم تمرکز است. در واقع، وقتی سطح آهن در خون کاهش می یابد، تمرکز و توجه تقریباً بلافاصله تحت تأثیر قرار می گیرد. در نتیجه بازگرداندن سطح آهن به محدوده طبیعی می تواند تمرکز را بهبود بخشد و عملکرد مغز را افزایش دهد.
💛هموگلوبین را افزایش می دهد:
کار اصلی آهن در بدن کمک به ساخت هموگلوبین است. همان طور که اشاره کردیم هموگلوبین پروتئینی در خون است که وظیفه اکسیژن رسانی به سلول های مختلف بدن را به عهده دارد. از آنجایی که ممکن است به دلایل مختلف مانند حوادث روزمره یا تحت عمل جراحی قرار گرفتن، خون زیادی از دست بدهیم، وجود هموگلوبین اضافی در خون برای حفظ سلامت بدن ضروری است. علاوه بر این، زنان هر ماه در طول دوره قاعدگی خون زیادی از دست می دهند و این موضوع مهم ترین دلیلی است که آن ها را با کم خونی مواجه می کند.
💖خستگی را کاهش می دهد:
از آنجایی که یکی از عوارض کمبود آهن در بدن احساس خستگی است، مصرف مکمل های حاوی این ماده مغذی می تواند تا حد زیادی خستگی های بی دلیل شما را مدیریت کند. حتی در افرادی که کم خونی زیادی ندارند، پایین بودن آهن می تواند موجب کاهش انرژی شود. این مشکل در دوران بارداری رایج تر است.
💜باعث افزایش استقامت عضلات می شود:
کمبود آهن و متابولیسم عضلانی با هم مرتبط هستند. وجود آهن کافی در بدن، اکسیژن مورد نیاز برای انقباض و استقامت عضلات را تامین می کند. کمبود آهن باعث می شود عضلات زودتر و راحت تر خسته شوند. همچنین یکی از دلایل وجود التهاب و درد در آن ها کمبود این ماده مغذی است.
💙 سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند:
همان طور که اشاره شد از جمله عوارض کمبود آهن در بدن تضعیف سیستم ایمنی است و مصرف مکمل های حاوی این ماده مغذی سد دفاعی بدن و هموگلوبین موجود در خون را تقویت می کند. هموگلوبین تقویت شده به خوبی می تواند اکسیژن مورد نیاز بافت های آسیب دیده را تامین کند؛ در نتیجه توانایی بدن در مبارزه با بیماری ها و عفونت ها بیشتر می شود.
در این مقاله درباره عوارض کمبود آهن در بدن صحبت کردیم که امیدواریم خواندن این مطلب برایتان مفید بوده باشد. برای مشاوره جهت خرید مکمل های آهن می توانید با شماره 02165389342 تماس بگیرید و یا در واتساپ-ایتا-روبیکا به شماره 09302007587 پیامک دهید تا بتوانید مستقیما با پزشکان داروساز و مشاوران متخصص در داروخانه آنلاین مهتاطب صحبت کنید و مشاوره های لازم را بگیرید.
دکتر رویا میرنظامی 
