همه چیز در مورد کبد چرب الکلی و غیر الکلی

 

تفاوت کبد چرب الکلی و غیر الکلی

در یک کبد سالم، وجود مقداری چربی طبیعی است. اما تجمع بیش از حد چربی برای کبد مضر است و به عنوان بیماری کبد چرب یا استئاتوز کبدی شناخته می ‌شود. بیماری کبد چرب به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

• بیماری کبد چرب ناشی از الکل (ALD) که دلیل اصلی این بیماری مصرف زیاد الکل است.
• بیماری کبد چرب غیر الکلی که (NAFLD) بر خلاف نوع قبلی، مصرف الکل در این نوع نقشی ندارد.

برای این که همه چیز در مورد کبد چرب الکلی و غیر الکلی را بدانید، لازم است اشاره کنیم که هر دو نوع بیماری کبد چرب،ALD  و NAFLD، از مشکلات مهم بهداشتی در سطح جهان هستند. علل زمینه‌ ساز NAFLD اغلب شامل شرایطی مانند دیابت یا پیش ‌دیابت، چربی خون بالا یا فشار خون بالا می ‌شود. این بیماری‌ ها اغلب بدون بروز علائم خاصی در فرد وجود دارند و سیر پیشرفت مشابهی دارند. گاهی اوقات این بیماری ‌ها می ‌توانند به مشکلات جدی ‌تری مانند استئاتو هپاتیت، سیروز کبدی و حتی سرطان کبد منجر شوند. همچنین هر دو بیماری کبد چرب می ‌توانند عوارضی خارج از کبد مانند بیماری قلبی و سرطان را به همراه داشته باشند.

 

عوارض بیماری کبد چرب الکلی

برای آشنایی با همه چیز در مورد کبد چرب الکلی و غیر الکلی باید اول از همه اشاره کرد که عوارض این دو نوع کبد چرب مشابه هم هستند و در مواردی با یکدیگر فرق دارند. برخی از عوارض کبد چرب الکلی در صورت درمان نشدن عبارت اند از :

• بزرگ شدن کبد: این عارضه ممکن است باعث درد یا ناراحتی در قسمت بالایی سمت راست شکم شود. با این حال گاهی اوقات هیچ علائمی ندارد.
• هپاتیت الکلی: این التهاب کبد است که می ‌تواند باعث تهوع و استفراغ، تب، درد شکم و زردی (یرقان) شود.
• سیروز الکلی: سیروز یک وضعیت جدی است که با تجمع بافت اسکاری در کبد همراه است. سیروز علاوه بر علائمی مشابه هپاتیت، می ‌تواند منجر به آسیت (تجمع مایع در شکم)، فشار خون بالا در سیاهرگ‌ های کبد، خونریزی، بزرگ شدن طحال، گیجی و حتی نارسایی کبد شود. هپاتیت الکلی می ‌تواند با گذشت زمان به سیروز الکلی تبدیل شود

 
 

علائم کبد چرب الکلی و غیر الکلی

یکی از نکات مهمی که برای دانستن همه چیز در مورد کبد چرب الکلی و غیر الکلی اهمیت دارد، علائمی است که این دو بیماری دارند. علائم اکثر اوقات در هر دو حالت کبد چرب با یکدیگر مشابه هستند. در حالی که بیماری کبد چرب ناشی از الکل (ALD) و بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) معمولا علائم قابل توجهی به جز خستگی و درد شکم ندارند، اما در مراحل پیشرفته تر (NASH) و سیروز کبدی، علائم زیر ممکن است بروز پیدا کنند:

• تورم شکم: تجمع مایع در شکم که باعث بزرگ شدن آن می ‌شود.
• رگ های خونی عنکبوتی: رگ‌ های خونی نازک و قرمز رنگ که در زیر پوست، به ویژه روی صورت، سینه و شانه ‌ها قابل مشاهده هستند.
• قرمزی کف دست: کف دست ‌ها ممکن است به طور غیر طبیعی قرمز شوند.
• بزرگ شدن سینه در مردان: در مردان مبتلا به مراحل پیشرفته بیماری کبد چرب، ممکن است بافت سینه بزرگ شود.
• زردی (یرقان): تجمع رنگدانه زرد (بیلی روبین) در پوست و سفیدی چشم که باعث زرد شدن آن ‌ها می ‌شود.

 

چه عواملی برای بیماران مبتلا به کبد چرب خطرناک است؟

 

 

عوامل خطر آفرین برای ابتلا به کبد چرب الکلی

برای آشنایی با همه چیز در مورد کبد چرب الکلی و غیر الکلی لازم است بدانید که عوامل خطر ساز این دو حالت کبد چرب با یکدیگر فرق دارد. مهم ترین عامل خطر ابتلا به کبد چرب الکلی، مصرف بیش از حد الکل است. عواملی که می توانند خطر ابتلا به این بیماری را تشدید کنند عبارت اند از :

• چاقی
• سوء تغذیه و اختلال غذایی
• هپاتیت مزمن ویروسی به ویژه نوع  C
• سن بالا

 

عوامل خطر آفرین برای ابتلا به کبد چرب غیر الکلی

عواملی است که ریسک ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی را بالا می برند عبارت اند از :

• چاقی و اضافه وزن
• مقاومت به انسولین یا ابتلا به دیابت نوع ۲
• بالا بودن تری گلیسیرید و کلسترول بد (LDL) و پایین بودن سطح کلسترول خوب (HDL)
• سن بالا
• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• آپنه خواب
• کم کاری تیروئید
• کم کاری غده هیپوفیز
• سوء تغذیه
• کاهش وزن ناگهانی
• قرار گرفتن در معرض سموم یا مواد شیمیایی خاص
• سندرم متابولیک که خطر ابتلا به انواع دیابت و بیماری قلبی را افزایش می ‌دهد.

 

چه ترکیبات غذایی ای به درمان کبد چرب کمک می کنند؟

آگاهی از همه چیز در مورد کبد چرب الکلی و غیر الکلی مفید است. اما مهم ترین عاملی که باید به آن توجه کنید، داشتن سبک زندگی سالم به ویژه در زمینه رژیم غذایی است. برخی از نکاتی که به شما کمک می کنند تا کبد چرب خود را با مناسب ترین رژیم غذایی درمان کنید در ادامه آورده ایم :
1) غذا های طبیعی و فراوری نشده: مصرف غذا های طبیعی و فرآوری نشده که حاوی کربوهیدرات‌ های پیچیده، فیبر و پروتئین هستند، نقطه شروع خوبی است. این مواد می‌ توانند انرژی پایدار تامین کنند و فرد را برای مدت طولانی ‌تری سیر نگه دارند.


2) رژیم مدیترانه ای: برخی افراد رژیم‌ های غذایی خاصی را مانند رژیم مدیترانه ای انتخاب می‌ کنند. این رژیم به دلیل اینکه بر مصرف غذا های ‌فراوری ‌شده کمتر، بدون قند افزوده و اسید های چرب اشباع پایین تاکید می‌ کند، انتخابی عالی برای کمک به درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی است.


3) رژیم شخصی سازی شده: متخصص تغذیه می‌ تواند با توجه به نوع بیماری کبد چرب، ذائقه، علائم و وضعیت سلامتی فرد، یک برنامه غذایی شخصی ‌سازی شده تهیه کند.



علاوه بر نکات بالا برخی از غذا هایی که به داشتن یک کبد سالم به شما کمک می کند عبارت اند از :
1) قهوه:
بسیاری از پزشکانی توصیه می کنند که برای درمان کبد چرب از قهوه استفاده کنید. یک فنجان قهوه روزانه می ‌تواند در محافظت از بدن شما در برابر بیماری کبد چرب غیر الکلی نقش مفیدی داشته باشد.
یک بررسی معتبر در سال ۲۰۲۱ نشان داد که مصرف منظم قهوه با کاهش خطر ابتلا به NAFLD و همچنین کاهش خطر پیشرفت فیبروز کبدی در افرادی که قبلا به NAFLD مبتلا شده‌ اند، مرتبط است. همچنین به نظر می ‌رسد قهوه باعث کاهش تعداد آنزیم ‌های غیر طبیعی کبد در افرادی می ‌شود که در معرض خطر ابتلا به بیماری‌ های کبدی هستند.


2) سبزیجات برگ دار:
اگر می خواهید همه چیز در مورد کبد چرب الکلی و غیر الکلی را بدانید، باید با یک رژیم غذایی مناسب برای درمان این مشکل آشنا شوید. یکی از مهم ترین ترکیباتی که باید در رژیم غذایی خود برای درمان کبد چرب قرار دهید، سبزیجات برگ دار است. ترکیبات موجود در اسفناج و سایر سبزیجات برگ دار ممکن است به مبارزه با بیماری کبد چرب کمک کند.
یک مطالعه مشاهده ‌ای معتبر در سال ۲۰۲۱ نشان داد که مصرف اسفناج به طور خاص، به دلیل وجود نیترات و پلی فنول ‌های خاص در این سبزی، خطر ابتلا به NAFLD را کاهش می ‌دهد. جالب اینجاست که این مطالعه روی اسفناج خام تمرکز داشت؛ زیرا اسفناج پخته نتایج مشابهی را نشان نداد. این می ‌تواند به این دلیل باشد که پختن اسفناج (و سایر سبزیجات برگ دار) ممکن است منجر به کاهش محتوای پلی فنول و فعالیت آنتی اکسیدانی آن ‌ها شود.



مکمل پیشنهادی مهتاطب
قرص لیورگل 140 گل دارو دارای 30 عدد قرص روکش دار گیاهی در هر بسته بندی است که از بهترین قرص های درمان بیماری های کبدی به شمار می رود. قرص لیورگل این کار را با محافظت از غشاء سلول‌های کبدی و نوسازی سلول‌های آن می‌کند. محافظت از غشاء سلول‌های کبدی، درمان مسمومیت‌های کبدی، نوسازی سلول‌های کبدی و درمان بیماری‌هایی چون هپاتیت، کبد چرب و سیروز کبدی از فواید قرص لیورگل 140 گل دارو است.
 

3) ماهی :
یکی از بهترین گوشت هایی که افراد مبتلا به کبد چرب می توانند از آن استفاده کنند، ماهی است. ماهی های چرب مانند ماهی تن، سالمون، ساردین و قزل آلا سرشار از اسید های چرب امگا 3 هستند که برای بدن مفید است.
طبق تحقیقات انجام شده، مکمل های امگا 3 که در ماهی وجود دارند، می توانند به کاهش چربی کبد، افزایش چربی کلسترول خوب و کاهش سطح تری گلیسیرید بدن کمک کنند که نقش موثری در درمان کبد چرب دارد.



جمع بندی
متاسفانه یکی از مشکلاتی که امروزه خیلی از افراد به دلیل سبک زندگی به آن مبتلا می شوند، بیماری کبد چرب است. بیماری کبد چرب به طور کلی به دو دسته الکلی و غیر الکلی تقسیم می شود. بیماری کبد چرب در مراحل اولیه علائمی ندارد؛ اما در صورتی که درمان نشود، می تواند آسیب های جدی ای به کبد و حتی سایر اعضای بدن وارد کند. در این مقاله برای آشنایی بیشتر با همه چیز در مورد کبد چرب الکلی و غیر الکلی از جمله عوامل خطر آفرین این بیماری اشاره کردیم. همچنین ترکیبات غذایی ای که می توانند به درمان این بیماری کمک کنند را معرفی کردیم.



مقالات مرتبط:

برای محافظت از کبد چرب چی بخوریم؟