دیابت زمانی اتفاق می افتد که بدن دیگر قادر به جذب قند (گلوکز) در سلول های خود و استفاده از آن برای تولید انرژی نباشد. این مشکل باعث می شود قند اضافی در جریان خون باقی بماند. به عبارت ساده تر اگر دیابت دارید، بدن شما قادر به پردازش و استفاده صحیح از گلوکز غذایی که می خورید، نیست. علائم و انوع دیابت در هر فردی ممکن است متفاوت باشد؛ اما همه آن ها در مشکل وجود گلوکز بیش از حد در جریان خون مشترک هستند. دیابت کنترل نشده می تواند منجر به عواقب جدی و خطرناکی شود و به طیف وسیعی از اندام ها و بافت های بدن از جمله قلب، کلیه ها، چشم ها و اعصاب آسیب برساند. برای آشنایی با علائم و انواع دیابت و همچنین روش های مختلف درمان این مشکل تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
دیابت چگونه ایجاد می شود؟
قبل از آشنایی با علائم و انواع دیابت، بهتر است درمورد چگونگی بروز این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنیم. هضم غذا یک فرآیند پیچیده است که شامل تجزیه مواد غذایی خورده شده به منابع مختلف و مواد مغذی مورد نیاز بدن می شود. به عنوان مثال وقتی کربوهیدرات هایی مانند نان، برنج، ماکارونی و ... می خورید، بدن شما آن را به قند (گلوکز) تجزیه می کند. وقتی گلوکز در جریان خون قرار می گیرد، برای رفتن به مقصد نهایی خود، یعنی داخل سلول های بدن به کمک یا اصطلاحا کلید احتیاج دارد. این کمک یا «کلید» انسولین نام دارد.
انسولین هورمونی است که توسط پانکراس، اندامی که در پشت معده قرار دارد، تولید می شود. پانکراس شما انسولین را در جریان خون آزاد می کند. انسولین به عنوان "کلید" عمل می کند و قفل "در" یا همان دیواره سلولی را باز می کند و به گلوکز اجازه می دهد تا وارد سلول های بدن شود. گلوکز "سوخت" یا انرژی مورد نیاز بافت ها و اندام ها را برای عملکرد مناسب فراهم می کند. زمانی که پانکراس نتواند به اندازه کافی انسولین تولید کند، به دیابت مبتلا می شوید. شرایط دیگری نیز وجود دارد که در آن لوزالمعده انسولین می سازد، اما سلول های بدن به آن پاسخ نمی دهند و نمی توانند آن طور که باید از آن استفاده کنند. اگر گلوکز نتواند وارد سلول های بدن شما شود، در جریان خون شما باقی می ماند و سطح گلوکز و در نتیجه قند خون افزایش پیدا می کند.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به دیابت هستند؟
علائم و انواع دیابت با چگونگی ایجاد این بیماری ارتباط مستقیم دارد و با توجه به ساختار ژنتیکی، سابقه خانوادگی، قومیت، سلامت عمومی بدن و عوامل محیطی متفاوت است. به عنوان مثال علل دیابت نوع 1 به طور قابل توجهی با دیابت بارداری متفاوت است و یا علل دیابت نوع 2 از علل دیابت نوع 1 متمایز است. به همین دلیل تفاوت های بسیار زیادی با یکدیگر دارند. دیابت نوع 1 وضعیتی است که در آن سیستم ایمنی بدنبه اشتباه موجب تخریب سلول های لوزالمعده که وظیفه تولید انسولین را در بدن دارند، می شود. در این حالت بدن نمی تواند انسولین کافی برای عملکرد طبیعی خود ایجاد کند و در نتیجه با کمبود آن مواجه می شود که به آن دیابت می گویند.
وجود شرایط زیر می تواند ریسک ابتلا به این نوع دیابت را در افراد افزایش دهد:
🔹 داشتن سابقه خانوادگی در دیابت نوع یک 🔹 آسیب به پانکراس به دلیل عفونت، وجود تومور، جراحی یا تصادف 🔹 قرار گرفتن در معرض بیماری های ناشی از ویروس ها و باکتری ها 🔹 داشتن استرس های فیزیکی مانند جراحی یا وجود بیماری های مختلف 🔹 وجود اتوآنتی بادی ها یا همان آنتی بادی هایی که به اشتباه به بافت های بدن حمله می کنند.
اما دیابت نوع 2 مقاومت بدن در برابر انسولین است. عوامل بسیاری می تواند موجب بروز علائم و انواع دیابت نوع 2 شود که مهم ترین آن مانند نمونه اول سابقه خانوادگی است. مواردی که ممکن است در ابتلا به این نوع دیابت دخیل باشد، عبارت است از: 🔹 افزایش سن 🔹 اضافه وزن 🔹 فشار خون بالا 🔹 سیگار کشیدن 🔹 زندگی کم تحرک 🔹 رژیم غذایی نامناسب 🔹 بالا بودن چربی بد خون 🔹 پایین بودن DHL ( کلسترول خوب) 🔹 داشتن سابقه بیماری قلبی یا سکته مغزی
نوع دیگری از دیابت وجود دارد که در دوران بارداری بروز می کند و دلیل به وجود آمدن آن هنوز ناشناخته باقی مانده است.
با این حال در افرادی با شرایط زیر احتمال بروز علائم و انواع دیابت مخصوصا نوع بارداری آن، بیشتر است:
🔹 افرادی که اضافه وزن دارند.
🔹 افرادی که جنین آن ها وزن زیادی دارد. 🔹 افرادی که سابقه خانوادگی در دیابت بارداری دارند. 🔹 افرادی که از سندرم تخمدان پلی کیستیک رنج می برند.
دیابت بارداری ممکن است به قومیت نیز مرتبط باشد. برخی از گروه های قومی بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند.
چه عواملی دیابت را تشدید می کنند؟
تا این قسمت از مقاله علائم و انواع دیابت، با دلایل بروز این بیماری به طور کامل آشنا شدیم. اما چه مواردی می تواند موجب تشدید آن شود؟ همان طور که گفته شد گلوکز که سوخت مورد نیاز سلول های بدن است از تجزیه مواد غذایی خورده شده در بدن به دست می آید. مهم ترین منبع تولید این ماده حیاتی، کربوهیدرات ها هستند. این درشت مغذی بیشترین تأثیر را بر قند یا همان گلوکز خون فرد دارد. بدن ما کربوهیدرات یا نشاسته های تصفیه شده را به سرعت جذب کرده و به گلوکز تبدیل می کند. این باعث افزایش قند خون می شود و به این معنی است که فرد ممکن است بلافاصله بعد از غذا دوباره احساس گرسنگی کند. در افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، مصرف برخی از منابع کربوهیدرات مانند نان سفید، ماکارونی تهیه شده از آرد سفید، برخی غلات بدون سبوس و هر چیزی دیگری که فقط با آرد سفید ساخته شده است باید بسیار محدود شود. نظارت بر کل کربوهیدرات دریافتی در هر وعده غذایی می تواند به فرد کمک کند سطح گلوکز خود را در محدوده هدف نگه دارد. افراد مبتلا به دیابت باید روی خوردن میوه ها، سبزیجات و غلات کامل که حاوی ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر ضروری هستند، تمرکز کنند. ماده غذایی دیگری که ممکن است موجب تشدید علائم و انواع دیابت شود، شکر نام دارد. غذاهای شیرین عمدتا حاوی قند و کربوهیدرات های کم کیفیت هستند. آن ها اغلب ارزش غذایی کمی دارند و می توانند باعث افزایش ناگهانی گلوکز خون شوند. شکر همچنین می تواند در افزایش وزن و خطر ابتلا به بیماری های قلبی موثر باشد.
غذاهایی که اغلب سرشار از شکر هستند عبارتند از:
🔺 آب نبات و شکلات 🔺 شربت افرا و سایر شربت ها 🔺 ماست های کارخانه ای میوه ای 🔺 بسیاری از سس ها و چاشنی ها 🔺 مواد غذایی بسته بندی شده مانند کنسروها 🔺 انواع کیک و کلوچه که ماده اصلی شیرین کننده آن شکر است
معمولا قند اضافه شده به این گونه محصولات بر روی برچسب آن ها نوشته نمی شود و از آن به عنوان کنسانتره آب میوه، ملاس، عسل، شربت، فروکتوز یا دکستروز نام می برند. به همین دلیل، بهتر است از مصرف غذاهای بسته بندی شده یا فرآوری شده با مواد ناآشنا خودداری کنید و تا حد امکان انتخاب های سالمی داشته باشید. افراد مبتلا به دیابت باید هنگام مصرف میوه های خشک و آب میوه های آماده یا سالاد میوه نیز مراقب باشند، زیرا این میوه ها اغلب حاوی قند بالایی هستند. شیرین کننده های مصنوعی کالری کمی دارند، اما تحقیقات نشان داده با افزایش مقاومت به انسولین، همچنان بر قند خون تأثیر منفی می گذارند.
راه های درمان و کنترل دیابت
در این قسمت از مقاله علائم و انواع دیابت با روش های درمان و کنترل این بیماری آشنا می شویم. به گفته پزشکان یک روش درمانی قطعی برای رفع کامل این مشکل وجود ندارد ولی خوشبختانه روش های درمانی و مراقبتی بسیاری کشف شده است که می تواند در کنترل دیابت موثر باشد. درمان دیابت نوع یک معمولا شامل تزریق انسولین یا استفاده از پمپ آن و بررسی مکرر قند خون است. افراد مبتلا به این نوع دیابت باید از رژیم غذایی سالمی پیروی کنند و بر روی میزان مصرف کربوهیدرات و شکر خود نظارت کامل داشته باشند. افراد درگیر با دیابت نوع دو نیز در ابتدا باید سبک زندگی خود را تغییر داده و با نظارت بر میزان قند خون، همراه با داروهای دیابت و انسولین، بیماری خود را کنترل کنند. کنترل دیابت در دوران بارداری باید حتما تحت نظارت پزشک معالج انجام شود.
جمع بندی
در مقاله پیش رو سعی کردیم علائم و انواع دیابت را به طور کامل بررسی کرده و با دلایل بروز این بیماری بیشتر آشنا شویم. ژنتیک و سابقه خانوادگی در بروز هر سه نوع این بیماری نقش اساسی را ایفا می کند. معمولا علائم دیابت نوع یک به طور ناگهانی ظاهر می شود و فرد را غافلگیر می کند. بنابراین اگر خانواده شما افراد درگیر با دیابت وجود دارد بهتر است بر روی قند خون خود نظارت داشته باشید. با داشتن یک رژیم غذایی صحیح و تحرک مناسب در طول روز می توان از ابتلا به این بیماری مهلک و آزار دهنده جلوگیری کرد.
برای دریافت مشاوره جهت درمان دیابت، می توانید با شماره 02165389342 تماس بگیرید و یا در واتساپ-تلگرام به شماره 09358343612 پیام دهید تا بتوانید مستقیما با پزشکان داروساز و مشاوران متخصص در داروخانه آنلاین مهتاطب صحبت کنید و مشاوره های لازم را بگیرید.
