قرص راکوتان (ایزوترتینوئین خوراکی) تنها راه درمان جوش های ملتهب، شدید و بزرگ است که به روش های درمانی مختلف مقاومت نشان داده اند. مصرف قرص راکوتان در کنار مزایای زیاد آن در درمان جوش می تواند باعث بروز عوارض جانبی گردد و حتی در بارداری و دوره قاعدگی آنان تغییراتی ایجاد کند به همین دلیل زنانی که می خواهند از قرص راکوتان استفاده کنند باید اطلاعات کاملی از مزایا و خطرات این داروی درمان جوش داشته باشند. قرص راکوتان از مشتقات ویتامین A می باشد که با کاهش ترشح چربی غدد پوست، کاهش التهابات آکنه ، باز کردن منافذ مسدود شده ای که باعث ایجاد جوش می شوند و همچنین از بین بردن باکتریهای مولد جوش، به درمان آکنه های شدید می پردازد و معمولا طی یک دوره 4 تا 5 ماهه درمان جوش بصورت کامل صورت می گیرد. زنان باید از نکات قابل توجه و توصیه های مهم در قبل، بعد و طی مصرف راکوتان آشنایی کامل داشته باشند. در این مقاله از مجله مهتاطب به تأثیر قرص راکوتان بر پریود زنان و عوارض جانبی مصرف قرص راکوتان در بارداری صحبت می کنیم.
تاثیر قرص راکوتان بر پریود و هورمونهای زنان
با هدف میزان تأثیر راکوتان بر تخمدان، پریود و هورمونهای زنانه بر روی 50 زن بین 18 تا 50 سال (غیر باردار و شیرده) صورت گرفت. نتایج این آزمایش که تا 3 ماه پس از قطع مصرف نیز ادامه داشت به شرح زیر است: 🔷 33 نفر یعنی 66% از زنان هیچ تغییری در پریود یا سایر هورمونها زنانه خود با مصرف راکوتان نداشتند.
🔷 13 نفر یعنی 6% دچار اولیگومنوره شدند. اولیگومنوره نوعی اختلال در قاعدگی است که در آن فرد بیش دوره قاعدگی بیش از 35 روز را دارد.
🔷 4 نفر یعنی 8% دچار آمنوره شدند. آمنوره نوعی اختلال در قاعدگی است که در ان عدم خونریزی ماهیانه در طول یک یا چند دوره‌ی متوالی اتفاق می افتد.
🔷 10 نفر یعنی 20% از زنان دچار دیسمنوره شدند. دیسمنوره به دردهای قاعدگی گفته می شود. مشخص شد که قرص راکوتان بر پریود و بیشتر شدن دردهای آن موثر است.
🔷 سطح LH (هورمون لوتئینیزه) بعد از 3 ماه قطع مصرف افزایش چشمگیری یافته بود.
🔷 سطح FSH، استرادیول و سطح سرمی تستسترون غیر آزاد تغییری نداشتند.
🔷 سطح تستسترون آزاد، انسولین، هموگلوبین و حجم تخمدان و همچنین تری گلیسیرید و کلسترول کاهش یافته بود.
یکی از نشانه های بیماری PCOS (سندرم تخمک پلی کیستیک)، ایجاد جوشهای شدید و ملتهب است که از راه مصرف داروهای ضد بارداری یا راکوتان است. گاهی داروهای ضد بارداری برای فرد قابل استفاده نیستند و فرد ناچار به مصرف قرص راکون می باشد . در زنانی که این مشکل را دارند مصرف راکوتان نتیجه بهتری دارد.
LH چیست: مخفف هورمونی به نام لوتئینیزیه است. این هورمون در رشد و بلوغ اندام‌های جنسی و صفات ثانویه جنسی مؤثر است. این هورمون موجب تخمک گذاری و ایجاد جسم زر در خانم‌ها می‌شود. در مردان همین هورمون (ICSH) با تحریک سلول‌های لایدیگ بیضه موجب ساخت و ترشح تستسترون می‌شود
FSH چیست؟ هورمون محرک فولیکول می باشد. هورمونی است که در تولید مثل در زنان و مردان نقش دارد. اگر تعداد فولیکولهای محرک در تخمدان کاهش یابد ناباروری رخ می دهد.
استرادیول چیست؟ یکی از هورمونهای جنسی اصلی در زنان است. این هورمون زنانه با اتصال به گیرنده استروژنی در سیتوپلاسم، باعث افزایش میزان ساخته شدن DNA و RNA و پروتئینهای دیگر در بافت هدف می‌شود. استرادیول به عنوان دارو در کمبود هورمون استروژن و بیماری‌های دیگر تجویز می‌شود
هرچند نقش اصلی این هورمون در بافتهای تولید مثلی مانند رحم است ولی در سایر بافتها مانند استخوان، کبد، عروق خونی و مغز نیز تاثیر دارد. در مردان بسیار کم وجود دارد و در تولید اسپرم نقش دارد.
حجم تخمدان (ذخیره تخمدان) چیست؟ دختران با تعداد مشخصی در تخمدانها متولد می شوند. مثلا ذخیره تخمدان دختران در هنگام تولد بین 1 تا 2 میلیون فولیکول است که یعنی حجم تخمدان بزرگ است. تعداد تخمک ها در دوره بلوغ دختران به 400.000 و پس از 30 سالگی به 25.000 تخمک کاهش می یابد و در دوره پیش و طی یائسگی تنها 1000 تخمک در تخمدان ها وجود دارد. در دوره یائسگی و پس از آن دیگر تخمکی در تخمدان وجود ندارد و در واقع حجم تخمدان کوچک می شود در نتیجه باروری و فاعدگی اتفاق نمی افتد. پس با افزایش سن میزان ذخیره تخمدان ها کاهش می یابد تا هنگام یائسگی که تخمدان ها دیگر فولیکولی ندارند و شروع به کوچک شدن می کنند. مصرف قرص راکوتان نیز مانند افزایش سن باعث کاهش حجم ذخیره تخمدان می گردد.
📌 نتیجه نهایی این است که قرص راکوتان بر قاعدگی، اختلال در پریود، پریود نشدن و افزایش دردهای قاعدگی زنان موثر است. ایزوترتینوئین خوراکی می تواند روی عملکر تخمدان ثر منفی بپذارد و سطح ذخیره تخمودان را کاهش دهد همچنین راکوتان سطح هورمون لوتئینیزه را افزایش دهد و باعث تغییر چرخه قاعدگی شود. البته کاهش تری گلیسیرید و کلسترول جز فواید قرص راکوتان محسوب می شوند.
🌟این عوارض جانبی راکوتان بر پریود و هورمونهای زنان بعد از چند ماه قطع مصرف راکوتان از بین می روند و به حالت عادی بر میگردند.
عوارض راکوتان بر پریود
💠افزایش دردهای قاعدگی 💠 احتمال پریود نشدن 💠 افزایش دوره قاعدگی 💠 کاهش حجم ذخیره تخمدان
مصرف قرص راکوتان در بارداری بسیار خطرناک است و اگر یک خانم در حین بارداری ایزوترتینوئین (راکوتان یا آکوتان) مصرف کند، این دارو می تواند باعث موارد زیر شود: 🔸زایمان زودرس 🔸سقط جنین 🔸نقص شدید در هنگام تولد 🔸مرده زایی
قرص راکوتان در بارداری می تواند باعث بروز نقایص مادرزادی برای جنین می گردد به همین دلیل باید فرد 1 ماه قبل از مصرف بارداری تا حداکثر 3 ماه پس از قطع مصرف قرص راکوتان از باردار شدن پیشگیری کند و بارداری در این مدت اتفاق نیوفتد. معمولا پزشکان برای شروع درمان بانوانی که از نظر عملکرد جنسی فعال هستند، 2 نوع آزمایش منفی بارداری (خون و بی بی چک) می خاهند تا در صورت بارداری بودن، فرد از قرص ایزوترتینوئین خوراکی استفاده نکند. همچنین پزشکان اکثرا با بیمار توافق می کنند که ماهانه ازانها تست بارداری بگیرند. فردی که از قرص راکوتان برای درمان آکنه استفاده می کند باید از هر دو روش جلوگیری از بارداری یعنی قرص و کاندوم استفاده کند تا احتمال باردار شدن در طی مصرف قرص راکوتان به حداقل برسد و از عوارض قرص راکوتان بر جنین جلوگیری شود.
اگر در دوره مصرف قرص راکوتان باردار شویم چکار کنیم؟
باید سریعا مصرف راکوتان قطح شود و به پزشک متخصص مراجعه نمائید تا تحت نظر پزشک یک دوره بارداری سالم داشته باشید قرص راکوتان برای جنین بسیار خطرناک است.
چند ماه بعد از قطع مصرف راکوتان می توان باردار شد؟
بهترین زمان برای باردار شدن پس از درمان با قرص راکوتان 3 تا 6 ماه پس از قطع مصرف راکوتان است تا تمامی تغییرات هورمونی که راکوتان بر بدن ایجاد کرده است از بین رفته باشد و دیگر خطری جنین را تهدید نکند.
در صورتی که میخواهید در مورد عوارض قرص راکوتان برای مردان و باروری آنان بدانید پیشنهاد می کنم مقاله زیر را نیز مطالعه کند.
🔸 از دست دادن شنوایی 🔸 چشمهای کوچک و یا عدم تشکیل چشمها 🔸 غده تیموس کوچک یا از بین رفته (این غده وظیفه ساخت گلبول سفید را دارد) 🔸 گوش های کوچک یا عدم وجود گوش 🔸 شکاف کام 🔸 شکاف لب 🔸نقایص مادرزادی در قلب و عروق و ستون فقرات 🔸تجمع مایعات و فشار بر روی مغز که باعث تغییر شکل مغز می گردد 🔸سر کوچک و یا عدم رشد مغز که باعث ناتوانی فکری و رشد کودک می شود 🔸کاهش ضریب هوشی تا 85%
برخی از این عوارض جانبی قرص راکوتان به دلیل این است که قرص راکوتان مشتقی از ویتامین A می باشد. مصرف زیاد ویتامین A در دوره بارداری باعث ایجاد بیماری ها و نقایص مادرزادی مثل شکاف کام، اختلال در بینایی و... می گردد.
تاثیر قرص راکوتان بر شیردهی
در زمانی که قرص راکوتان مصرف می کنید از شیر دادن به کودک خود بپرهیزید. ممکن است ایزوترتینوئین به شیر مادر نیز وارد شود و باعث ایجاد بیماری برای کودک شود.
تداخلات دارویی با قرص راکوتان ( ایزوترتینوئین)
در صورتی که در حال مصرف داروهای زیر هستید حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید زیرا این داروها در تداخل با قرص راکوتنان هستند و می توانند باعث عدم جذب یکدیگر در بدن شوند و یا عوارض را تشدید کنند. 🔷 آنتی بیوتیکهایی مانند تتراسایکلین، داکسی سایکلین، اکسی سایکلین، مینو سایکلین، نسایکلین 🔷 قرص های مولتی ویتامین و مکمل حاوی ویتامین A 🔷 داروهای استروئیدی (کورتون ها) 🔷 داروهای تشنج و اعصاب
عوارض جانبی قرص راکوتان
شایعترین عوارض جانبی قرص راکوتان برای زنان و مردان شامل: 🔸 خشکی چشم 🔸 خشکی لب، دهان، گلو و پوشت 🔸حساسیت پوست به نور خورشید 🔸 سر درد و خستگی 🔸نازک شدن موها
نادرترین عوارض جانبی ( 1 نفر از هر 1000 نفر) قرص راکوتان شامل: 🔷 اضطراب 🔷 پرخاشگری 🔷 خشونت 🔷 تغییر روحیه 🔷 افکار خودکشی 🔷 درد شدید معده همراه یا بدون اسهال 🔷 اسهال خونی 🔷 بثورات پوستی همراه با عفونت چشم یا زخم، تب و سردرد 🔷 زردی پوست یا زرد شدن سفیدی چشم که نشانه اختلالات کبدی است 🔷 احساس خستگی شدید 🔷 تغییرات ناگهانی بینایی مثل عدم دید خوب در شب
برای اطلاعات بیشتر در زمینه عوارض جانبی قرص راکوتان و نکات مهم برای پیشگیری و کنار آمدن با عوارض شایع قرص راکوتان مقاله زیر را نیز مطالعه نمائید.
دوز مصرفی قرص راکوتان به شرایط پزشکی و وزن شخص بستگی دارد و معمولا روزی 1 تا 2 عدد می باشد. قرص راکوتان باید همراه با غذا با آب زیاد میل شود و 3 تا 4 ساعت قبل و بعد زا مصرف آن از قرصهایی که با آن در تداخل است خودداری نمود. تا 10 دقیقا بعد از مصرف قرص راکوتان از دراز کشیدن و خوابیدن خودداری نمائید زیرا ممکن است باعث درد معده شود. ممکن است بعد از مصرف قرص در 1 تا 2 ماه اولیه جوشها شدیدتر شوند، نگران نباشید چون این بخشی از مراحل درمان قرص راکوتان است. بین هر دوره مصرف قرص راکوتان باید حداقل 8 هفته استراحت قرار گیرد.
راکوتان و لیزر موهای زائد
به دلیل اینکه قرص راکوتان باعث نازکی و حساسیت پوست می گردد توصیه می شود که تا 6 ماه پس از قطع مصرف قرص راکوتان موهای زائد را لیزر، اپیلاسیون، موم و... نکنید زیرا ممکن است باعث ایجا خونریزی و زخم شود.
راکوتان و چاقی
قرص راکوتان به دلیل تغیر در هورمونهای بدن مانند پریود نشدن ممکن است باعث تغییر در وزن افراد شود هر چند که احتمال آن بسیار کم است.
مجله و داروخانه اینترنتی مهتاطب، زیر مجموعه داروخانه شبانه روزی دکتر حریری و میرنظامی می باشد و شما عزیزان برای خرید محصولات درمانی در زمینه مشکلات پوست و مو می توانید به سایتwww.mahtateb.com مراجعه نمایید و یا در واتساپ-تلگرام به شماره 09358343612 پیامک دهید تامشاوران پوست و موی مهتاطب شما را در خرید محصول مناسب راهنمایی کنند.
