سلامت دهان و دندان یکی از مهمترین مسائل بهداشت فردی است که در روابط اجتماعی فرد تاثیر بسیار زیادی می گذارد. بوی بد دهان یکی از مشکلاتی است که برخی افراد با ان درگیرند. گاهی فرد حتی بهداشت دهان و دندان مثل مسواک زدن، نخ دندان و مصرف دهان شویه را نیز انجام می دهد اما همچنان بوی دهان خود را احساس می کند. دلیل این اتفاق چیست؟ گاهی بوی بد دهان به علت عدم رعایت بهداشت فردی نیست و نشانه ی یک بیماری داخلی است. در این مقاله میخواهیم راجع به دلایل بوی بد دهان صحبت کنیم.
تنفس بد بو چیست؟
بوی بد دهان که "تنفس بدبو" نیز نامیده می شود، می تواند خجالت آور باشد و در برخی موارد حتی ممکن است موجب اضطراب شود. جای تعجب نیست که قفسه های فروشگاه ها پر باشند از آدامس، خوشبوکننده ها، شستشودهنده های دهان و سایر محصولاتی که برای بوی بد دهان طراحی شده اند. اما بسیاری از این محصولات فقط اقدامات موقتی هستند چون آنها علت مشکل را برطرف نمی کنند. بعضی از غذاها، شرایط سلامتی و عادات، در بین علل بوی بد دهان قرار دارند. در بسیاری از موارد، شما می توانید بوی بد دهان را با بهداشت مناسب و دائمی دهان و دندان بهبود دهید. اگر تکنیک های ساده ی خود مراقبتی نتوانند مشکل را حل کنند؛ با دندان پزشک یا پزشک خود ملاقات کنید تا مطمئن شوید که یک مشکل جدی تر موجب بوی بد دهان شما نشده باشد.
علائم تنفس بدبو
بوی بد دهان، متفاوت است و بستگی به منبع یا علل ایجاد کننده ی آن دارد. برخی از افراد خیلی در مورد بوی دهان خودشان نگران هستند؛ حتی اگر دهان آنها بوی کمی داشته باشد یا اصلا بویی نداشته باشد، در حالی که بعضی دیگر از افراد بوی بد دهان دارند و خودشان از آن اطلاعی ندارند. از آنجایی که ارزیابی بوی دهان توسط خود شخص مشکل است، از یک دوست یا خویشاوند نزدیک بخواهید تا شک شما در مورد بوی بد دهان را تایید کند.
چه زمانی باید با پزشک ملاقات کرد؟
اگر دهان شما بوی بدی می دهد، عادات بهداشت دهان و دندان خودتان را بررسی کنید. تلاش کنید که تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید، مانند مسواک زدن دندان ها و زبانتان بعد از خوردن غذا یا استفاده از نخ دندان و نوشیدن مقدار زیادی آب. اگر بوی بد دهان شما بعد از انجام چنین تغییراتی هنوز باقی مانده است؛ با دندانپزشک خود ملاقات کنید. اگر دندانپزشک شما مشکوک شود که یک شرایط جدی تری موجب بوی بد دهان شما شده است، ممکن است شما را به یک پزشک ارجاع دهد تا علت بو را تشخیص دهد.
علت بوی بد دهان
بیشتر بوهای بد دهان در دهان شما آغاز می شوند و دلایل احتمالی زیادی وجود دارند. آنها شامل موارد زیر هستند: 🔷غذا: شکست ذرات غذا در اطراف دهان شما می تواند موجب افزایش باکتری ها و ایجاد یک بوی بد در دهان شود. بعد از اینکه شما این غذاها را هضم می کنید، آنها وارد جریان خون شما می شوند و به ریه های شما انتقال پیدا می کنند و تنفس شما را تحت تاثیر قرار می دهند.
🔷محصولات تنباکو: سیگار کشیدن موجب بوی نامطبوع دهان میشود. سیگاری ها و مصرف کنندگان تنباکوی خوراکی نیز با احتمال بیشتری به بیماری لثه که یکی دیگر ازمنابع بوی بدن دهان است، مبتلا هستند.
🔷بهداشت ضعیف دهان و دندان:اگر شما به صورت روزانه مسواک نمی زنید و نخ دندان نمی کشید، ذرات غذای موجود در دهان شما موجب بوی بد دهان می شوند. یک غشای بی رنگ و چسبناک از باکتری ها (پلاک ها) روی دندان های شما تشکیل می شود. اگر مسواک نزنید، پلاک می تواند لثه های شما را تحریک کند و در نهایت جیب های پر شده از پلاک را بین دندان ها و لثه های شما شکل دهد (پریودونتیتیس). زبان شما نیز ممکن است باکتری هایی که موجب ایجاد بو می شوند را به دام بیاندازد. دندان های مصنوعی که به طور منظم یا به طور مناسب تمیز نشوند می توانند موجب اتصال باکتری های ایجاد کننده ی بو و ذرات غذا شوند.
🔷خشکی دهان: بزاق به تمیز کردن دهان شما، حذف ذراتی که موجب ایجاد بوی بد می شوند، کمک می کند. شرایطی که خشکی دهان یا زروستومیا نامیده می شود؛ می تواند به بوی بد دهان کمک کند چون تولید بزاق کاهش پیدا می کند. خشکی دهان به طور طبیعی در طی خواب رخ می دهد که منجر به ایجاد بوی بد دهان صبحگاهی می شود و اگر شما با دهان باز می خوابید، بوی دهان بدتر می شود. خشکی دهان مزمن می تواند توسط مشکلی درغدد بزاق شما و برخی از بیماری های دیگر ایجاد شود.
🔷داروها: برخی از داروها می توانند به صورت غیرمستقیم، توسط کمک به خشکی دهان، بوی بد دهان را ایجاد کنند. سایر داروها می توانند به منظور رها کردن مواد شیمیایی در بدن تجزیه شوند و این مواد می توانند به دهان شما منتقل شوند.
🔷عفونت های موجود در دهان:بوی بد دهان می تواند توسط زخم های جراحی بعد از جراحی دهان، مانند کشیدن دندان یا در نتیجه ی پوسیدگی دندان، بیماری های لثه یا زخم های دهانی ایجاد شود.
🔷سایر بیماری های دهان، بینی و حلق: بوی بد دهان می تواند گاهی اوقات از سنگ های کوچکی که در لوزه ها شکل می گیرند و با باکتری های تولید کننده ی بو پوشانده شده اند، ایجاد شود. عفونت ها یا التهاب مزمن در بینی، سینوس یا حلق که می تواند به آبریزش از عقب بینی کمک کند نیز می تواند موجب ایجاد بوی بد دهان شود.
🔷سایر علل:بیماری هایی مانند برخی سرطان ها و شرایطی مانند اختلالات متابولیک می توانند موجب ایجاد بوی مشخصی شوند که ناشی از تولید ماده ی شیمیایی است که آنها تولید می کنند. ریفلاکس مزمن اسیدهای معده (بیماری ریفلاکس معدهای مروی یا GERD) میتواند در بوی بد دهان نقش داشته باشد. بوی بد دهان در کودکان کم سن و سال، می تواند توسط یک جسم خارجی ایجاد شود مانند تکه ای از غذا که در سوراخ بینی گیر کرده است.
تشخیص بوی بد دهان
دندان پزشک، احتمالا هم بوی دهان شما و هم نفس خارج شده از بینی شما و میزان بو را ارزیابی می کند. از آنجایی که بیشتر مواقع، عقب زبان منبع بو است، دندان پزشک ممکن است آن را بساید و بوی آن را ارزیابی کند. شناساگرهای پیشرفت های وجود دارند که می توانند مواد شیمیایی مسئول برای بوی بد دهان را شناسایی کنند؛ اگرچه این ها همیشه در دسترس نیستند.
درمان بوی بد دهان
برای کاهش بوی بد دهان، از کرم خوردگی دندان ها جلوگیری کنید و خطر بیماریهای لثه ی خود را کاهش دهید و بهداشت خوب دهان و دندان را همیشه رعایت کنید. درمان های بیشتر برای بوی بد دهان می تواند متفاوت باشد که بستگی به دلیل آن دارد. اگر بوی بد دهان شما توسط شرایط سلامتی ایجاد شود، دندان پزشک ممکن است شما را به ارائه کننده ی مراقبت های اولیه ی خودتان ارجاع دهد. برای علل مرتبط با سلامت دهان و دندان، دندان پزشک با شما کار خواهد کرد تا به کنترل بهتر آن شرایط کمک کند. اقدامات دندان پزشکی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
🔷شستشودهنده های دهان و خمیردندان ها: اگر بوی بد دهان شما ناشی از باکتری های (پلاک ها) روی دندان های شما باشد، دندانپزشک ممکن است خمیردندانی را توصیه کند که حاوی یک عامل ضد باکتریایی برای کشتن باکتری هایی باشد که موجب ایجاد پلاک ها شده اند.
🔷درمان بیماری های دندانی: اگر شما بیماری لثه داشته باشید، ممکن است به یک متخصص لثه (پریودونتیست) ارجاع داده شوید. بیماری لثه می تواند موجب شود که لثه های شما از دندان هایتان فاصله بگیرند و که با باکتری های ایجاد کننده ی بو پر می شوند. گاهی اوقات فقط تمیز کردن حرفهای، این باکتری ها را از بین می برد. دندانپزشک همچنین ممکن است جایگزینی دندان های معیوب که محلی برای ازدیاد باکتری ها هستند را توصیه کند.
سبک زندگی و درمان های خانگی بوی بد دهان
برای کاهش یا پیشگیری از بوی بد دهان:
1) دندان های خودتان را بعد از غذا خوردن مسواک بزنید: یک مسواک در محل کار خود داشته باشید تا از آن بعد از غذا خوردن استفاده کنید. با استفاده از یک خمیردندان حاوی فلوراید حداقل دوبار در روز مسواک بزنید به ویژه بعد از وعده های غذایی. نشان داده شده است که خمیردندان های با خصوصیات ضد میکروبی، بوی بد دهان را کاهش می دهند. حداقل یکبار در روز نخ دندان بکشید. نخ کشیدن مناسب دندان ها موجب حذف ذرات غذا و پلاک از بین دندان های شما می شود که به کنترل بوی بد دهان کمک می کند.
2) زبان خود را مسواک بزنید: زبان شما محل تجمع باکتری هاست؛ بنابراین مسواک زدن دقیق آن ممکن است بو را کاهش دهد. افرادی که یک زبان پوشیده شده از تعداد زیادی باکتری دارند (برای مثال ناشی از سیگار کشیدن یا خشکی دهان) ممکن است از استعمال یک خراشنده ی زبان یا استفاده از خمیردندانی که مخصوص تمیز کردن زبان است؛ سود ببرند.
3) دندان های مصنوعی را تمیز کنید: اگر شما یک پل یا دندان مصنوعی دارید، آن را کاملا حداقل یکبار در روز یا همانطور که توسط دندانپزشک شما توصیه شده است؛ تمیز کنید. اگر شما یک نگهدارنده ی دندان یا محافظ دهان دارید، آن را هر زمان قبل از اینکه در دهان خود بگذارید؛ تمیز کنید. دندانپزشک ممکن است بهترین محصول تمیز کننده را برای شما توصیه کند.
4) از خشکی دهان اجتناب کنید: برای اینکه دهان خود را مرطوب نگه دارید؛ از مصرف تنباکو اجتناب کنید و به جای نوشیدن قهوه، نوشیدنی های شیرین غیر الکلی یا الکل که می توانند موجب خشکی بیشتر دهان شوند، مقدار زیادی آن بنوشید. آدامس بجوید یا آب نبات بمکید (ترجیحا بدون قند) تا ترشح بزاق را تحریک کنید. برای خشکی دهان مزمن، دندان پزشک یا پزشک شما ممکن است یک محلول بزاق مصنوعی یا یک داروی خوراکی که جریان بزاق را تحریک می کند، تجویز کند.
5) رژیم غذایی خودتان را تعدیل کنید: از خوردن غذاهایی مانند پیاز و سیر که می توانند موجب ایجاد بوی بد دهان شوند اجتناب کنید. خوردن مقدار زیادی از غذاهای قندی نیز با بوی بد دهان مرتبط است.
6) به طور منظم مسواک خود را تعویض کنید: زمانی که مسواکتان فرسوده می شود؛ آن را تعویض کنید، حدودا هر سه تا 4 ماه یکبار و مسواکی با موهای نرم انتخاب کنید.
7) چکاپ های دندان پزشکی را به صورت منظم انجام دهید: به طور منظم با دندان پزشک خود ملاقات کنید – عموما دوبار در سال – تا دندان ها و دندان های مصنوعی شما را معاینه و تمیز کند.
8) برای یک قرار ملاقات آماده شوید:
اگر می خواهید که برای معاینه ی دندان های خود به یک دندان پزشک مراجعه کنید، این توصیه ها می توانند کمک کننده باشند: دندان پزشک عموما ملاقات های صبحگاهی را برای تست بوی بد دهان ترجیح می دهد تا احتمال اینکه غذاهایی که شما در طول روز می خورید، مانع از انجام تست شوند را کاهش دهد. در جلسات معاینه از عطر، شستشودهنده های خوشبوکننده یا رژلب ها یا برق لب های خوشبوکننده استفاده نکنید؛ چون این محصولات می توانند مانع از تشخیص بوی بد دهان شوند. اگر شما در طی ماه قبل آنتی بیوتیک مصرف کرده اید، با دندان پزشک خود کنترل کنید که آیا قرار ملاقات شما باید مجددا برنامه ریزی شود یا نه
از دندان پزشک خود چه انتظاری دارید؟
دندانپزشک احتمالا با یک ارزیابی از پیشینه ی پزشکی شما آغاز می کند و سوالاتی مانند موارد زیر را میپرسد: از چه زمانی بوی بد دهان شما شروع شده است؟ بوی بد دهان شما دائمی است یا فقط گاهی اوقات وجود دارد؟ چندبار دندان های خودتان را مسواک میزنید یا دندان های مصنوعی خودتان را تمیز می کنید؟ چند بار نخ دندان میک شید؟ بیشتر چه نوع غذاهایی می خورید؟ چه داروها و مکمل هایی مصرف می کنید؟ چه مشکلات سلامتی دارید؟ آیا از راه دهان نفس می کشید؟ آیا خروپف می کنید؟ آیا آلرژی یا مشکلات سینوس دارید؟ فکر می کنید که چه چیزی ممکن است موجب بوی بد دهان شما شده باشد؟ آیا افراد دیگر هم در مورد بوی بد دهانتان به شما تذکر داده اند؟ برای پاسخ دادن به این سوالات آماده باشید؛ در این صورت شما می توانید از جلسه ی ملاقات خود بیشترین بهره را ببرید.
بهر جهت برای درمان بوی بد دهان و یا جلوگیری از این اتفاق از سلامت دندانهای خود مطمئن شوید، مسواک بزنید، از دهان شویه و نخ دندان استفاده کنید و در صورتی که همچنان بوی بدی احساس شد به پزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود بیماری داخلی اقدامات درمانی را شروع کنید.
