درمان لک صورت با روش های قطعی و تجربی

روزانه تعداد مراجعین زیادی برای درمان لک صورت به داروخانه ما مراجعه می کنند که مشکل بیشتر این مراجعین لکه های پوستی روی صورت شان است. درمان لک صورت علاوه بر احیاء سلامتی پوست، به دلیل تاثیری که روی زیبائی دارد، مساله بسیار مهمی است. نکته مهم این است که  معمولاً صورت و گردن به دوعلت بیشتر از سایر نواحی بدن لک می شوند: 

1. پوست صورت و گردن هم بیشتر از بقیه بدن در معرض نور خورشید هستند و از هم پوست بقیه مناطق بدن نازک تر هستند.
2. اکثر مردم یا کرم ضد آفتاب نمی زنند یا از کرم های ضد آفتاب کم استفاده می کنند.

البته به غیر از این دو مورد، لک های پوستی به دلایل دیگری هم ممکن است به وجود بیایند که در ادامه در مورد آن ها توضیح خواهیم داد. به طور کلی روش هائی که برای درمان لک صورت به کار می روند، در نواحی دیگر بدن هم می توانند مورد استفاده قرار بگیرند تنها تفاوت این است که معمولاً محصولات درمان لک های صورت کمی ضعیف تر از درمان لک های روی بدن هستند که دلیل آن نازک تر بودن و آسیب پذیرتر بودن پوست صورت است.

علت به وجود آمدن لک های صورت

با اینکه به وجود آمدن لک روی پوست صورت، پروسه پیچیده ای دارد اما اگر بخواهیم آن را به زبان ساده توضیح بدهیم، به این شکل است که در حالت طبیعی، در لایه های زیرین پوست سلول های رنگ سازی وجود دارند که وظیفه آن ها تولید رنگدانه یا دانه های رنگی پوست است. این دانه های رنگ یا رنگدانه ها باعث می شوند پوست ما رنگ بگیرد و اگر به هر علتی این مواد روی پوست ما نباشند یا از بین بروند، پوست مان کاملاً سفید می شود.
به طور کلی، ساختار پوست انسان به شکلی است که این سلول های رنگ ساز در لایه های عمقی پوست قرار گرفته اند به همین دلیل هم برای رنگ گرفتن سطح پوست، رنگدانه های تولید شده باید به طریقی به سطح پوست برسند که این کار توسط بافت هائی انجام می شود که عمق پوست را به سطح پوست متصل می کنند. در نتیجه پوست ما رنگ می گیرد.
مهم ترین وظیقه این رنگدانه ها محافظت از پوست در مقابل اشعه های آفتاب است و اگر این رنگدانه ها نباشند یا از بین بروند، احتمال زیادی دارد که به سرطان پوست مبتلا شویم مگر اینکه به روش های دیگری از پوست مان محافظت کنیم. افرادی که بیماری لک و پیس (پیسی یا ویتیلگو) دارند، بعضی از نواحی پوست شان رنگدانه ندارد و به همین دلیل آن نواحی پوست شان کاملاً سفید است.
دانستن پروسه تولید و توزیع رنگدانه ها در پوست به این دلیل اهمیت دارد که تمام روش های درمان داروئی لک صورت به دو روش عمل می کنند:
 

1. سلول های رنگ ساز را از کار می اندازند یا از بین می برند.
2. مانع از رسیدن رنگدانه های تولید شده به سطح پوست می شوند. 

البته بعضی از کرم های روشن کننده پوست هم با پخش کردن رنگدانه ها روی سطح پوست مانع از تجمع رنگدانه ها در یک نقطه و به وجود آمدن لک روی پوست صورت می شوند اما تاثیر آن ها در مقایسه به کرم ها و محصولاتی که از دو روش بالا برای درمان لک صورت استفاده می کنند به مراتب کمتر است.
 
حال اگر بخواهیم علت های اصلی به وجود آمدن لکه های پوستی را دسته بندی کنیم، به دو دسته از عوامل زیر می رسیم:
 

• علل و عواملی که باعث می شوند، سلول های رنگ ساز بیش از حد رنگ تولید کنند و در نتیجه رنگ پوست به صورت موضعی تیره شده و لک شود. مسائل هورمونی، بارداری، مسائل ژنتیک، مصرف بعضی داروها و ... در این دسته از علل ایجاد لک روی صورت قرار می گیرند.
• عواملی که باعث می شوند رنگدانه های روی سطح پوست تغییر رنگ داده و تیره می شوند و در نتیجه پوست صورت شما لک شود.عواملی مااند آفتاب سوختگی یا ماندن طولانی زیر آفتاب، مصرف بعضی داروها، بعضی بیماری های پوستی، لک ناشی از جای جوش و ... در این دسته از عوامل ایجاد لک های صورت قرار می گیرند.

تشخیص نوع لک

به طور کلی روش های مختلفی برای طبقه بندی انواع لک وجود دارد که شامل دسته بندی بر اساس جنس لک، دسته بندی انواع لک بر اساس رنگ یا میزان تیرگی، دسته بندی لک بر اساس اندازه، و دسته بندی لک بر اساس علت ایجاد لک هستند. اما به طور کلی می توان انواع لک را به صورت زیر دسته بندی کرد:

• لکهای معمولی (هایپرپیگمنتیشن)
• لک بارداری (ملاسما)
• لک آفتاب سوختگی (لنتیگو)
• کک و مک
• لک و پیس (برص یا ویتیلیگو)
• نووس (مادرزادی)
• لک های کافه لاته یا شیر قهوه ایی (مادرزادی)
• تومور های سیاه رنگ (ملانوما)

معمولاً تشخیص نوع لک کار دشواری است و نیاز به مراجعه به متخصص پوست و یا مشاوره با یک دکتر داروساز دارد. به طور کلی روش هائی که در این مقاله برای درمان لک صورت معرفی می شوند تنها برای 4 نوع اول لک که در بالا ذکر شده قابل استفاده هستند و برای درمان لک و پیس، نووس، لک های کافه لاته و ملانوما حتماً باید به متخصص پوست مراجعه کنید.
مهم ترین نکته ای که باید در مورد نوع لک ها بدانید این است که لک های کوچک با رنگ قهوه ای روشن، به طور کلی خطرناک نیستند و معمولا به راحتی قابل درمان هستند. اما لکه های پوستی بزرگ، لکه های پوستی به رنگ قهوه ای تیره، سیاه، آبی، قرمز یا رنگ های دیگر می توانند بسیار خطرناک باشند.به همین دلیل، به محض مشاهده این نوع لک ها در اسرع وقت به متخصصپوست مراجعه کنید. این نوع لک ها ممکن است بسیار خطرناک باشند و یانشانه یک بیماری خطرناک باشند.
مطالب مرتبط: قوی ترین کرم های ضد لک ایرانی
 

پروسه درمان لک صورت

پروسه درمان لک های صورت سر اساس رنگ و اندازه لک، تعیین می شود. با این حال، در اکثر موارد پروسه درمان لک صورت به سه مرحله تقسیم می شود:

درمان لک با کرم های ضد لک ضعیف: معمولاً درمان لک های صورت، در ابتدا با استفاده از یک کرم ضد لک ضعیف شروع می شود مگر اینکه متخصص پوست یا دکتر داروساز تشخیص دهد که لک قوی و یا بزرگ بوده از ابتدا درمان با استفاده از کرم های ضد لک قوی شروع شود.
کرم های ضد لک ضعیف معمولاً شامل عصاره شیرین بیان، آربوتین، یا آزالائیک اسید و ... هستند.
در صورتی که بعد از 1 تا 2 ماه از شروع درمان اندازه لک ها کوچکتر نشده باشند و تیرگی ناشی از لک ها روی پوست صورت کمتر نشود، با نظر متخصص پوست یا دکتر داروساز از کرم های ضد لک قوی تر باید استفاده کنید.
البته توجه داشته باشید در صورتی که بعد از دو ماه رنگ لک های کمتر شد یا لک ها کوچکتر شدند،درمان را قطع نکنید و استفاده از کرم ها را ادامه دهید چون کل طول دوره درمان کامل لک صورت با استفاده از کرم های ضد لک ضعیف اغلب 4 تا 6 ماه خواهد بود.

درمان لک صورت با کرم های ضد لک قوی: بسیاری از مراجعین ما به دنبال قوی ترین کرم ضد لک هستند که در کوتاه ترین زمان لک های صورت آن ها را از بین ببرد اما نکته مهم این است که معمولاً هر چقدر کرم های ضد لک قوی تر می شوند، عوارض جانبی آن ها هم بیشتر می شود به همین دلیل همفقط در صورتی که لک قوی و مقاوم به درمان باشد، متخصصان پوست استفاده از این کرم ها را توصیه می کنند.
ترکیبات کرم های ضد لک قوی معمولاًشامل هیدروکینون، رزورسینول، یا کوجیک اسید و ... هستند.
معمولاً اولین نتایج استفاده از کرم های ضد لک بعد از 1 ماه و نیم تا دو ماه قابل مشاهده خواهد بود، اما کل طول دوره درمان کامل لک صورت با استفاده از کرم های ضد لک قوی هم معمولاً بین 4 تا 6 ماه خواهد بود. 

در صورتی که بعد از 2 ماه استفاده از کرم های ضد لک قوی، باز هم اندازه و رنگ لک های روی صورت تغییری نکرده باشند، دکتر متخصص پوست بسته به نوع، اندازه و محل قرارگیری لک، با استفاده از یکی از روش های تخصصی لک های شما را درمان خواهد کرد.

درمان های تخصصی (لیزر درمانی، مزوتراپی، درم ابریژن، میکرودرم ابریژن، RF، میکرونیدلینگ): با پیشرفت علوم پزشکی و مهندسی پزشکی روش های پیشرفته و تخصصی زیادی برای درمان لک ها به وجود آمده اند که مهم ترین این روش ها لیزر درمانی، مزوتراپی، درم ابریژن، میکرودرم ابریژن، RF، میکرونیدلینگ هستند. نکته مهم این است که برای درمان لک با استفاده از هر یک از این روش ها حتماً به متخصص پوست باید مراجعه نمائید و این روش های درمانی می بایست زیر نظر متخصص پوست انجام شوند.

این روش ها علاوه بر درمان لک های معمولی مقاوم به درمان داروئی برای درمان انواع دیگر لکه های پوستی مانند ملانوما، لک های نووس، لک های کافه لاته و لک های تیره رنگ و بزرگ هم مورد استفاده قرار می گیرند اما به دلیل هزینه بالا و عوارض جانبی زیاد معمولاً آخرین مرحله در درمان لک های عادی هستند.
مطالب مرتبط: رفع تیرگی پوست با کرم هیدروکینون

مکانیسم اثر کرم های ضد لک صورت

کرم های ضد لک و روشن کننده برای اینکه بتوانند لک را از بین ببرند باید یکی یا هر دو عامل بالا را از بین ببرند، در نتیجه به یکی از 6 روش زیر باعث از بین رفتن لک می شوند.
 

1. سلول های رنگ ساز را از بین می برند. (هیدروکینون، آربوتین، آزلائیک اسید)
2. مانع از رسیدن مواد لازم برای تولید رنگ به سلول های رنگ ساز می شوند. (کوجیک اسید)
3. با فریب دادن سلول های رنگ ساز، به سلول ها پیام می دهند که رنگ زیادی زیر پوست تولید شده است و در نتیجه سلول های رنگ ساز دیگر دانه های رنگی تولید نمی کنند. (رزورسینول، هیدروکینون، آربوتین، آزلائیک اسید، عصاره شیرین بیان)
4. دانه های رنگی تولید شده را در سطح پوست پخش می کنند و مانع از تجمع دانه های رنگی و لک شدن پوست می شوند. (عصاره شیرین بیان)
5. مانع از انتقال دانه های رنگ تولید شده به سطح پوست می شوند. (نیاسین آمید)
6. دانه های رنگی تولید شده و سلول های تغییر رنگ داده را از بین برده و از روی پوست پاک می کنند (مواد لایه بردار مثل سالی سیلیک اسید، گلیکولیک اسید، اسید سیتریکو دیگر انواع AHA، رتینوئیدها مثل رتینول و ترتینوئین)

درمان قطعی لک صورت در پنج مرحله

مهم ترین نکته در درمان لک صورت این است که کرم های ضد لک به تنهائی نمی توانند لک های صورت شما را درمان کرده و از بین ببرند و باید به صورت پکیج و همراه با ژل های شستشو، کرم ها یا محلول های لایه بردار، کرم های مرطوب کننده و کرم های ضد آفتاب استفاده شوند تا نتیجه لازم بدست بیاید.
این موضوع هم برای کرم های ضد لک ضعیف و هم کرم های ضد لک قوی وجود دارد.

مرحله اول: استفاده از ژل های شستشو

کرم های ضد لک تنها زمانی می توانند روی پوست شما تاثیر لازم را داشته باشند که به لایه های زیرین پوست برسند. برای این منظور، پوست شما باید کاملاً تمیز باشد. به همین دلیل هم لازم است ابتدا پوست تان را با یک ژل شستشوی مناسب نوع پوست تان (مختلط، چرب، معمولی، یا خشک) بشوئید. در صورتی که نوع پوست تان را نمی شناسید، با یک پزشک متخصص یا دکتر داروساز مشورت نمائید.

توجه داشته باشید که بعضی ژل های شستشو خاصیت لایه برداری هم دارند. در صورتی که در ترکیبات ژل شتشوئی که استفاده می کنید مواد لایه بردار مثل سالی سیلیک اسید یا گلیکولیک اسید باشد، دیگری نیازی به استقاده از یک محلول لایه بردار ندارید و ژل شستشوی شماهمزمان هم پوست تان را تمیز کرده و هم لایه برداری لازم را روی پوست انجام می دهد.

مرحله دوم: درمان لک صورت با کرم ها یا محلول های لایه بردار

 لایه برداری و حذف پوست های مرده و تغییر رنگ داده از روی پوست در محل لک های صورت بسیار مهم است چون تا زمانی که این سلول های مرده روی سطح پوست باشند، سلول های سالم و جدید که لک ندارند نمی توانند جایگزین سلول های لک شده بشوند.

بهترین مواد لایه بردار سالی سیلیک اسید و گلیکولیک اسید هستند که معمولاً سالی سیلیک اسید برای پوست های چرب و گلیکولیک اسید و دیگر انواعAHAبرای پوست های معمولی و خشک مناسب هستند چون سالی سیلیک اسید محلول در چربی و گلیکولیک اسید و AHA ها محلول در آب هستند.

مرحله سوم: استفاده از کرم های ضد لک

 پس از شستشو و لایه برداری پوست تان آماده استفاده از کرم های ضد لک خواهد بود. در این مرحله با توجه به توصیه پزشک متخصص یا دکتر داروساز، کرم های ضد لک را به مقدار تجویز شده بر روی محل لک صورت بزنید.
اجازه دهید کرم روی پوست صورت تان بماند تا جذب شود و روی لک ها اثر کند. توجه کنید، پس از مصرف کرم ضد لک پوست تان را نباید بشوئید یکی از دلایل اصلی که توصیه می شود کرم های ضد لک را شب ها قبل از خواب استفاده کنید هم همین موضوع است.
 

مرحله چهارم: استفاده از کرم های مرطوب کننده 

کرم های لایه بردار و کرم های ضد لک رطوبت و چربی پوست را از بین می برند و باعث خشکی پوست می شوند به همین دلیل هم لازم است پس از اینکه کرم ضد لک جذب پوست تان شد، از یک کرم مرطوب کننده مناسب نوع پوست تان (مختلط، چرب، معمولی، یا خشک) استفاده کنید تا خشکی و رطوبت از دست رفته پوست تان مجدداً برگردد.

توجه کنید که پس از استفاده از کرم های ضد لک بهتر است از کرم های مرطوب کننده استفاده کنیدنه محلول های آبرسان. به این دلیل که محلول های آبرسان معمولاً رقیق هستند و پایه آبی دارند در نتیجه ممکن است مواد ضد لک موجود در کرم های ضد لک را از روی ناحیه لک شسته و یا به نقاط دیگر پوست صورت ببرند. به همین دلیل معمولاً توصیه می شود پس از کرم ضد لک از یک کرم مرطوب کننده مناسب استفاده کنید. کرم های مرطوب کننده اکثراً خاصیت آبرسانی دارند و رطوبت پوست شما را تامین خواهند کرد اما اگر باز هم احساس خشکی پوست داشتید می توانید صبح ها از یک محلول آبرسان هم استفاده کنید تا رطوبت پوست تان برگردد.
نکته مهم این است که اگر پس از استفاده از کرم های ضد لک از کرم مرطوب کننده استفاده نکنید ممکن است پوست تان قرمز شود، خارش بگیرد و یا حتی جوش بزنید به همین دلیل هم استفاده از کرم های مرطوب در درمان لک بسیار حائز اهمیت است.

مرحله پنجم: استفاده از کرم های ضد آفتاب

 استفاده از کرم های ضد آفتاب آخرین مرحله در پکیج های درمان لک صورت است اما مهم ترین مرحله هم هست به این دلیل که تجربه ما نشان می دهد، اکثر کسانی که از کرم های ضد لک استفاده می کنند، تمام محصولات گفته شده در چهار مرحله بالا را به درستی استفاده می کنند اما استفاده از کرم های ضد آفتاب را فراموش می کنند. دلیل این موضوع این است که برای درمان لک های صورت تان باید هر چهار محصول عنوان شده در مراحل بالا را شب ها قبل از خواب به ترتیباستفاده کنید اما کرم ضد آفتاب را صبح روز بعد که از خواب بیدار شدید لازم است استفاده کتید در نتیجه در بسیاری از مواقع به دلیل مشغله زیاد، فراموشی یا خستگی، یادتان می رود که قبل از بیرون رفتن از خانه به اندازه کافی کرم ضد آفتاب بزنید و کرم ضد آفتاب تان را همراه خود ببرید و هر دو ساعت یکبار مجددکرم ضد آفتاب تان را بزنید و پوست تان را از نور خورشید محافظت کنید.

اهمیت استفاده از کرم های ضد آفتاب در این است که پس از لایه برداری و درمان لک، سلول های جدید و سالمی که جایگزین سلول های قبلی می شوند، بسیار حساس و آسیب پذیر هستند و در صورتی که بدون محافظت کرم های ضد آفتاب زیر نور خورشید قرار بگیرند، تغییر رنگ می دهند و لک های پوست تان بدتر می شوند به همین دلیل هم، توصیه اکید می کنیم که در طول دوره درمان لک و تا یک ماه پس از اتمام دوره درمان لک حتماً از کرم های ضد آفتاب قوی با SPF50 به بالا استفاده کنید و تا حد امکان از بیرو رفتن پرهیز کرده و در صورتی که بیرون می روید از کلاه استفاده کنید.

جمع بندی نهائی
    
نکته خوب در مورد لک های صورت این است که لک های صورت در اکثر مواردخطری برای سلامتی شما ندارندو معمولاً با استفاده از محصولات و روش های عنوان شده در این مقاله به راحتی قابل درمانهستند. تنها نکته ای که وجود دارد، پروسه درمان لک نیاز به کمی صبر دارد و ممکن است برای درمان کامل لک های صورت و از بین رفتن کامل لک ها، 4 تا 6 ماه زمان لازم باشد.
در ضمن توجه داشته باشید، در صورتی که لک های تیره یا بزرگ باشند یاناحیه لک درد داشته باشد، حتماً در اسرع وقت به یک متخصص پوست مراجعه نمائید چون ممکن است بسیار خطرناک باشند و می بایست هر چه سریع تر تشخیص داده شده و درمان شوند.