کولیک عارضه ای خسته کننده و غالباً برای والدین، ترسناک است. کودکان سالم مبتلا به کولیک ممکن است حداقل سه ساعت در روز ، به مدت سه روز یا بیشتر در طی هفته بدون هیچ دلیل مشخصی گریه کنند. در گذشته پزشکان به اشتباه تصور می‌کردند که کولیک در اثر درد یا ناآرامی معده نوزادان ایجاد می شود، که البته تاکنون این امر اثبات نشده است. علی رغم این موضوع، بسیاری از والدین از گریپ واتر یا آب ترکیب شده با عصاره گیاهان برای تخفیف ناراحتی معده نوزادان استفاده می کنند و مصرف آن توسط برخی از والدین یا طرفداران طب جایگزین یا طب سنتی نیز حمایت شده است. با این وجود، والدینی که می خواهند از گریپ واتر جهت درمان کولیک نوزادان استفاده کنند، باید در ابتدا با پزشک های داروساز ما در این باره مشورت نمایند.
کولیک چیست؟
کولیک عارضه ای است که باعث گریه شدید نوزادان سالم، حداقل سه ساعت در طی روز و سه روز یا بیشتر در طی هفته می شود. کودکان مبتلا به کولیک به صورت بی امان گریه می کنند و دراین گریه های شدید، مشت هایشان را گره کرده و پاهایشان را خمیده می‌کنند. کولیک در سه چهار هفتگی نوزاد شروع می‌شود و ممکن است تا چهارماهگی کودک ادامه یابد. پزشکان دلیل اصلی کولیک را نمی دانند، ولی یک توضیح در این باره این است که برخی کودکان نسبت به تحریکات محیطی نسبت به دیگران حساس تر هستند. این نوع حساسیت بیش از حد به تحریکات محیطی، سبب ایجاد استرس و گریه نوزادان می‌شود. وقتی نوزادان کمی بزرگترمی‌شوند، آنها قادرند آرام تر باشند و کمتر گریه می کنند. عوارض دیگری همانند نفخ نیز می تواند همانند کولیک سبب گریه کودک شود.
گریپ واتر چیست؟
گریپ وانر ترکیبی از آب، جوش شیرین و گیاهانی است که والدین برای درمان کولیک و ناراحتی معده در کودکان استفاده می کنند. بیشتر گریپ واترهای موجود در بازار ترکیبی از گیاهان زیر هستند:
رازیانه
زنجبیل
بابونه
بادرنجبویه
بسیاری از افرادی که از گریپ واتر برای تخفیف کولیک استفاده می‌کنند، معتقدند که کولیک ناشی از ناآرامی معده نوزاد یا به دلیل نفخ است. از نظر تئوری این گیاهان میزان نفخ را کاهش داده و بنابراین ناراحتی معده کودک را تخفیف می‌دهند. گریپ واتر مدت های مدیدی است که مورد استفاده قرارمی‌گیرد. اولین بار در انگلستان برای درمان یک نوع مالاریا مورد استفاده قرار گرفت. ترکیب اصلی شامل جوش شیرین، الکل و گیاهان بود که مصرف آن بین مادران انگلیسی رواج داشت. بسیاری تصور می‌کردند که گریپ واتر کودک آشفته را آرام می‌سازد و دلیل آن را عمدتاً وجود الکل در آن می دانستند. امروزه، دیگر الکل یکی از مواد موجود در گریپ واتر نیست، چرا که همه می‌دانند خوراندن الکل به نوزادان بسیار خطرناک است. با این وجود، هنوز مادران و طرفداران طب گیاهی بسیاری هستند که معتقدند گریپ واتر اثرات آرام بخش روی نوزادان مبتلا به کولیک دارد.
مواد موجود در گریپ واتر
مواد موجود در گریپ واتر با توجه به برند آن متفاوت است. تمام انواع گریپ واتر ها ترکیبی از گیاهان و آب هستند. اکثر آنها جوش شیرین (سدیم بی کربنات) نیز دارند. ممکن است ترکیبی از مواد زیر در گریپ واتر موجود باشد: روغن شوید
روغن رازیانه
آلئو ورا
بادرنجبویه
زنجبیل
مواد نگهدارنده برای تازگی محصول
در هنگام انتخاب گریپ واتر، والدین حتماً باید عناصر موجود در آن را بخوانند. عناصری که باید از آنها اجتناب کرد، عبارتند از:
گلوتن، همانند آرد گندم
محصولات لبنی
ساکاروز
الکل
آرد گندم یا لبنیات می توانند سبب آشفتگی و ناراحتی معده کودکان شود، ساکاروز می‌تواند سبب پوسیدگی دندان‌ها در کودکان و الکل می‌تواند سبب مشکلات جدی در رشد آنها گردد. همچنین با توجه به اینکه گریپ واتر به عنوان یک مکمل شناخته می‌شود، نه به عنوان یک دارو، این محصول تحت نظر سازمان غذا و دارو آمریکا نیست. به عبارتی هیچ تضمینی وجود ندارد که محصول حتماً دارای عناصری باسد که روی برچسب آن قید شده است!
نحوه استفاده از گریپ واتر چیست؟
قبل از استفاده از گریپ واتر، والدین باید حتماً درباره گریپ واتر انتخابی، با پزشک اطفال مشورت نمایند. اگر از نظر پزشک ایرادی نداشت، طبق دستورالعمل قید شده روی محصول آن را استفاده نمایند. در دستورالعمل قید شده میزان مصرف آن برای نوزادان ذکر شده است. بهتر است گریپ واتر را بدون ترکیب کردن با هیچ ماده دیگری، به عنوان مثال شیر مادر یا شیر خشک، به کودک خورانده شود. بسیاری از کودکان مزه شیرین گریپ واتر را دوست دارند و آن را بر نمی گردانند. همانطور که گفته شد والدین حتماً باید طبق دستورالعمل پزشک اطفال و دستورالعمل قید شده روی محصول عمل کنند.
خطرات و فواید
اگرچه بسیاری از فرمول‌های گریپ واترعموماً بی‌خطر هستند، ولی مصرف گریپ واتر می‌تواند همراه با خطراتی باشد. اگرچه استفاده از گریپ واتر در درمان کولیک و دردهای ناشی از نفخ رواج دارد، ولی شواهد کافی درباره نقش موثر گریپ واتر در تخفیف درد معده وجود ندارد. خطرات استفاده از گریپ واتر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
ممکن است باعث ایجاد حساسیت (آلرژی) شود.
ممکن است سبب ورود باکتری به سیستم هضم و جذب بدن نوزاد شود.
اگر خیلی زود پس از تولد به کودک داده شود، ممکن است مانع از قبول کردن سینه مادر شود و فرایند شیرسازی با تأخیر مواجه شود.
بنابراین اگرچه بسیاری معتقدند گریپ واتر می‌تواند سبب کاهش گریه‌های نوزاد گردد، ولی والدین باید توجه داشته باشند که خطرات استفاده ممکن است بیش از فواید آن باشد. وهمان‌طور که گفته شد این محصول تحت نظر سازمان غذا و دارو آمریکا نیست، چراکه این سازمان استفاده از آن را در تخفیف کولیک تائید نکرده است.
آیا جایگزین‌هایی برای گریپ واتر وجود دارد؟
با توجه به اینکه بسیاری از متخصصین درباره استفاده از گریپ واتر هشدارمی‌دهند و معتقدند باید احتیاط های لازم دراین‌باره صورت گیرد، ممکن است والدین در پی روش‌های جایگزین برای تخفیف درد کودکان باشند. سایر روش‌ها عبارت‌اند از:
قنداق کردن نوزاد
اعمال فشار ملایم و آرام روی شکم نوزاد
به آرامی ماساژ دادن شکم کودک به صورت دایره‌ای برای خارج شدن باد معده نوزاد
در صورت استفاده از شیر خشک، با توجه به نظر پزشک اطفال از انواع شیر خشک با فرمولاسیون ملایم تر استفاده نمایید.
در صورت استفاده از شیر مادر، بهتر است غذاهای نفاخ یا غذاهایی که باعث ناآرامی معده می‌شوند، همانند غذاهای پر ادویه، لبنیات و برخی سبزیجات از رژیم غذایی مادر حذف شوند.
پرت کردن حواس کودک
استفاده از یک صدای پس‌زمینه
جدا از اقداماتی که والدین برای تخفیف کولیک در نوزادان انجام می‌دهند، کولیک یک عارضه گذرا است. کولیک تقریباً همیشه به خودی خود با گذشت زمان و در سه چهار ماهگی نوزاد برطرف می شود.
دکتر رویا میرنظامی 
