BPH یا بزرگ شدن پروستات چیست؟

دکتر رویا میرنظامی

28 11 1397

168

BPH یا بزرگ شدن پروستات چیست؟

بزرگ شدن خوش خیم پروستات (BPH)، یا "پروستات بزرگ شده"، بیماری است که می تواند موجب ایجاد بسیاری از علایم مشابه با سرطان پروستات شود.

شما در مورد این بیماری مهم چه چیزی باید بدانید؟

BPH چیست؟

BPH، افزایش غیر سرطانی در اندازه و تعداد سلول هایی است که پروستات را می سازند.

چه کسانی به BPH مبتلا می شوند؟

BPH تقریبا همیشه در افراد مسن تر دیده می شود. از آنجا که زنان پروستات ندارند؛ نمی توانند به BPH مبتلا شوند و مردان جوان تقریبا هرگز علائم یک پروستات بزرگ شده را تجربه نمی کنند. پروستات در طول چند سال مواجهه با هورمون های مردانه بزرگ می شود و مردان جوان معمولا آنقدر در معرض این هورمون ها قرار نگرفته اند که علائم را نشان دهند.

علل BPH

در طی بلوغ، پروستات، یک فاز خیلی سریع بزرگ شدن را طی می کند؛ اما این فاز، به محض اینکه بلوغ تکمیل می شود، خاموش می شود. با شروع میانسالی، پروستات یک بار دیگر شروع به رشد می کند؛ اما این بار خیلی آهسته است.
به نظر می رسد که این دوره های رشد، ناشی از افزایش سطوح هورمون های مردانه ای مانند تستوسترون باشند. تستوسترون در کل زندگی یک مرد ترشح می شود و در نتیجه، پروستات در کل زندگی یک مرد رشد می کند.
به دلیل پیشرفت آهسته این رشد، بیشتر مردان هیچ گونه علامتی از BPH را تا زمانی که مسن تر می شوند و پروستات تا اندازه ای رشد می کند که جلوی جریان خروجی ادرار از مثانه را می گیرد، نشان نمی دهند.

علائم BPH

به دلیل موقعیت پروستات، BPH موجب ایجاد تعدادی از علائم ادراری می شود. پروستات، درست زیر جایی که مثانه به درون مجرای ادرار (لوله باریکی است که ادرار را از مثانه، از طریق آلت مردانه به خارج از بدن حمل می کند تخلیه می شود، قرار دارد. زمانی که پروستات بزرگ می شود؛ جریان ادرار از میان مجاری ادراری را مسدود می کند.

معمول ترین علائم شامل موارد زیر است:

تکرر – ادرار کردن، بیشتر از حالت نرمال است.
اضطرار – احساس اینکه شما باید فورا ادرار کنید.
نوکتوریا – چندین مرتبه بلند شدن در شب برای ادرار کردن.
تردید – مشکل آغاز جریان ادرار.

این علائم می توانند مشابه با مواردی باشند که توسط مردان مبتلا به سرطان پروستات تجربه می شوند. هیچ راهی وجود ندارد که بگوییم آیا علایم شما ناشی از BPH هستند یا سرطان پروستات، بنابراین اگر شما هریک از این علائم را داشتید، لازم است به پزشک خود مراجعه کنید.

شما از کجا باید بدانید که سرطان پروستات ندارید؟

اگر شما علائم فهرست شده در بالا را دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. هیچ راهی وجود ندارد که فقط بر اساس آن علائم به تنهایی، بگوییم که آیا شما BPH دارید یا یک مشکل جدی تر مانند سرطان پروستات.
برای تشخیص BPH، سرطان پروستات باید در وهله اول رد شود. برای رد سرطان پروستات، شما نیاز دارید که حداقل یک آزمایش رکتال دیجیتال (DRE) و یک تست خون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) انجام دهید. این تست ها برای تشخیص سرطان پروستات مورد استفاده قرار می گیرند و اگر هر دو منفی باشند پس شانس شما برای داشتن سرطان پروستات خیلی کم است.

معاینه پروستات چگونه انجام می شود؟

یکی از معاینات پروستات که معاینه‌ رکتوم با انگشت (DRE) نیز نامیده می شود، به این صورت است که پزشک انگشت خودش را درون رکتوم شما وارد می کند تا مستقیما غده پروستات که ماده منی را تولید می کند و در زیر مثانه و پشت آلت تناسلی مرد قرار می گیرد را لمس کند. این کار به منظور ارزیابی بزرگ شدن یا بی نظمی در شکل پروستات شما که می تواند نشان‌دهنده ناهنجاری یا سرطان باشد؛ انجام می‌شود. هرچند کمی تردید و دودلی در مورد انجام این تست طبیعی است؛ اما یک تست پروستات فقط چند دقیقه زمان می برد و نسبتا بدون درد است.
BPH چیست؟

هدف

معاینات پروستات خیلی معمول هستند و به عنوان مراقبت پزشکی استاندارد در نظر گرفته می شوند. معاینه پروستات بخشی از توصیه های غربالگری سلامت عمومی برای مردان 50 ساله یا بیشتر و مردان جوان تری که خطر ابتلا به سرطان پروستات را دارند؛ است.
یک DRE ممکن است روی مردانی که علائم بزرگ شدن پروستات یا سرطان پروستات دارند نیز اجرا شود که معمول ترین این علائم شامل موارد زیر است:

احتباس ادرار
اضطرار در دفع ادرار
نشت ادرار
انسداد ادرار

اگر شما هریک از علائم بالا را تجربه کرده اید، لازم است که آن ها را با پزشک خودتان در میان بگذارید، چون این کار ممکن است تعداد معایناتی که برای پروستات شما توصیه می شود را تغییر دهد.

دستورالعمل های غربال گری

چندین دستورالعمل مختلف برای غربال گری پروستات برای مردانی که هیچ گونه علامتی ندارند؛ وجود دارد. غربال گری می تواند شامل یک DRE یا یک تست خون PSA (آنتی ژن اختصاصی پروستات) یا ترکیبی از هر دو باشد که معمولا در طی یک جلسه انجام می شود (PSA پروتئینی است که توسط برخی از سرطان های پروستات تولید می شود).
انجمن سرطان آمریکا (ACS) توصیه کرده است که مردان 50 ساله و بیشتر باید با پزشک خودشان در مورد غربال گری برای سرطان پروستات گفتگو کنند. برای مردانی که آفریقایی آمریکایی هستند یا مردانی که یکی از وابستگان درجه اول آن ها قبل از سن 65 سالگی مبتلا به سرطان پروستات تشخیص داده شده است که هر دو این عوامل از فاکتورهای خطر برای این بیماری هستند؛ ACS این گفتگو را در سن 45 سالگی توصیه کرده است. برای مردانی که بیشتر از یک نفر از وابستگانشان قبل از سن 65 سالگی مبتلا به سرطان پروستات تشخیص داده شده است، ACS، بحث در مورد غربال گری را در سن 40 سالگی توصیه کرده است.
جالب تر اینکه، کارگروه خدمات پیشگیرانه در ایالات متحده آمریکا (USPSTF)، توصیه غربال گری با PSA در سال 2012 را متوقف کرده است؛ اما بیانیه ای در مورد DRE صادر نکرده است.
دلیل اینکه توصیه های غربال گری در طول زمان تغییر می کنند و بین سازمان ها متفاوت هستند بر اساس هزینه تست و نرخ مثبت های کاذب و منفی های کاذب است. PSA و DRE هر دو می توانند به حدی حساس باشند که موجب تشخیص اشتباه سرطان پروستات شوند یا ممکن است به حد کافی حساس نباشند به طوری که گاهی اوقات سرطان را تشخیص ندهند.

مرحله به مرحله

بعد از گفتگو با پزشک، شما باید برای انجام تست پروستات اعلام رضایت کنید.
این روش به خودی خود دردناک نیست و بعد از انجام آن، شما نباید احساس هرگونه عارضه جانبی یا هیچ گونه مشکلی داشته باشید. اگر به هموروئید یا فیشر مقعدی مبتلا هستید حتما به پزشکتان بگویید چون این بیماری ها می توانند توسط این معاینه آزرده شوند.
زمانی که پزشک برای شروع کار آماده است:
از شما می‌خواهد شلوار و لباس زیر خودتان را در بیاورید و یک روپوش معاینه بپوشید.
معمولا، از شما خواسته می شود که بایستید و پاهای خودتان را از هم باز کنید و به سمت جلو رو به میز معاینه خم شوید؛ به طوری که بازوها یا آرنج شما روی میز تکیه زده باشند. اگر شما از اینکه نمی توانید ببینید که چه کاری در حال انجام است، عصبی هستید زمان خوبی است تا از پزشک بخواهید که هر مرحله را قبل از اینکه انجام دهد برای شما توصیف کند. اگر شما به نفس کشیدن خودتان توجه کنید؛ این کار می تواند برای چند دقیقه به شما برای آرام ماندن کمک کند.
پزشک، قبل از اینکه انگشت خودش را به منظور معاینه غده پروستات، وارد مقعدتان کند، یک دستکش جراحی می پوشد و انگشتش را به یک چرب کننده آغشته می کند.
پزشک انگشت را با یک زاویه رو به پایین وارد خواهد کرد. شما ممکن است کمی احساس فشار کنید؛ اما نباید احساس هیچ گونه درد یا ناراحتی داشته باشید. اگر این کار آزار دهنده است؛ فورا به پزشک بگویید.
ممکن است پزشک چند ثانیه منتظر بماند تا عضله اسفنکتر خارجی شما که از طریق آن، باد معده تان را خالی می کنید، شل شود.
همانطور که پزشک پروستات شما را بررسی می کند؛ ممکن است احساس کنید که انگشت او با یک حرکت دایره وار حرکت داده می شود. این کار برای شناسایی لوب ها و شیارهای کل غده پروستات انجام می‌شود و این اطمینان را ایجاد می کند که هیچ مشکلی نادیده گرفته نشده است. کل این مرحله باید کمتر از 5 دقیقه طول بکشد.
سپس پزشک انگشت خودش را خارج خواهد کرد.
زمانی که معاینه انجام می شود، پزشک یا دستیار به شما دستمال کاغذی یا دستمال مرطوب می دهد تا چرب کننده را از روی بدنتان پاک کنید.

نتایج و پیگیری

پزشک، اندازه و شکل پروستات شما را ارزیابی می کند و ممکن است آن را با یک تست DRE که قبلا شما انجام داده اید مقایسه کند. یک غده پروستات با اندازه طبیعی حدود 2 تا 4 سانتی متر طول دارد، شکل مثلثی دارد و باید سفت و لاستیک مانند احساس شود.
نتایج یک DRE کاملا توسط ارزیابی پزشک در مورد اینکه در طی معاینه چه چیزی را احساس کرده است، تعیین می شود. علاوه بر غربال گری برای سرطان پروستات، یک DRE می تواند هایپرتروفی پروستات که بزرگ شدن پروستات است و می تواند موجب ایجاد مشکل در ادرار کردن شود یا یک توده در رکتوم یا مقعد را نیز تشخیص دهد.

پیگیری

اگر پزشک، یک ناهنجاری در معاینه پروستات شما تشخیص داده باشد، ممکن است به یک آزمایش دیگر مانند تست خون PSA، آزمایش تصویربرداری یا یک بیوپسی برای ارزیابی بیشتر آناتومی یا عملکرد پروستات خودتان نیاز پیدا کنید.
به ویژه، یک سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) می تواند برای تصویربرداری از پروستات و همچنین گرفتن یک بیوپسی مورد استفاده قرار بگیرد. MRI برای تصویربرداری از خود پروستات و همچنین مناطق اطراف آن مورد استفاده قرار می گیرد تا مشخص شود که آیا ساختارهای نزدیک مانند بخش پایینی ستون فقرات و مثانه نیز توسط بیماری یا سرطان پروستات تحت تاثیر قرار گرفته اند یا نه.
اگر زمانی که شما DRE انجام دادید، یک تست PSA انجام نشود؛ احتمالا بعد از اینکه مشخص شد که ممکن است آن یک مورد نگران کننده باشد، انجام خواهد شد.
بعد از سن 50 سالگی، شما ممکن است نیاز به معاینات منظم پروستات داشته باشید که اگر معاینه پروستات شما غیر معمول بوده باشد؛ اما به جز آن مشکل دیگری نداشته باشید، اغلب هر 4 سال یکبار توصیه می شوند. به هرحال، توصیه ها متفاوت هستند و شما باید در این مورد با پزشکتان صحبت کنید.

درمانPBH یا بزرگ شدن پروستات

بعد از اینکه وجود بیماری پروستات بعد از انجام تست های بیشتر تایید می شود؛ شما ممکن است به دارو، جراحی، پرتو درمانی و همچنین تست های پیگیری با DRE، تست های خونی، تصویربرداری یا بیوپسی نیاز داشته باشید.

نکته خیلی خوب

بسیاری از مردان از معاینه پروستات می ترسند یا در مورد آن مضطرب هستند. در حقیقت، ترس می تواند موجب شود برخی از مردان معاینه را به تعویق بیاندازند یا از آن طفره روند و حتی از علائم مشکلات بالقوه چشم پوشی کنند. اگرچه ترس کاملا قابل درک است؛ اما به یاد داشته باشید که یک معاینه پروستات می تواند مشکلات پزشکی را قبل از اینکه آنها جدی شوند شناسایی کند. بعد از اینکه اولین گام را برای انجام معاینه برداشتید، شما ممکن است مانند بسیاری از مردان احساس کنید که این تست آنقدر که در ابتدا فکر می کردید؛ نگران کننده نیست.